BRÜKSEL (AA) – İngiltere’de gelecek hafta yapılacak referandumda Avrupa Birliği’nden (AB) ayrılma (Brexit) sonucu çıkması durumunda iki yıllık müzakere sürecinin başlaması bekleniyor.
AB, İngiltere’nin referandumdan Brexit çıkması durumunda bir üye devletin birlikten ayrılma kararının uygulamasını belirleyen Lizbon Antlaşması’nın 50. maddesini devreye sokacak. İngiltere’nin AB’den ayrılma süreci, AB Konseyi’ne referandum sonucunun resmen iletilmesiyle başlayacak.
İngiltere Başbakanı, AB Liderler Zirvesi’nde yapılan referandum sonucunu bildirecek. Bu bildirinin ardından, İngiltere ve Birlik arasında tüm konuları içeren müzakere süreci başlayacak.
AB tarafının müzakere heyeti AB Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilciliği tarafından belirlenip AB Konseyi tarafından onaylanacak. AB İngiltere arasındaki müzakerelerin uzatılmasına karar verilmezse süreç iki yıl alacak. Bu sürenin ardından da İngiltere AB’den tamamen çıkmış olacak.
Ancak bu pazarlık süresince, İngiltere kendisini ilgilendiren konular dışındaki meselelerde AB Konseyi’nde de söz sahibi olmaya devam edecek ancak kendisini ilgilendiren konulardaki toplantı ve görüşmelere katılamayacak. AB mevzuatına göre, Birlik’ten ayrılan ülke, tekrar birlik üyesi olmak için başvuru yapabilecek. Böyle bir durumda ise AB ile İngiltere tüm konuları tekrar müzakere edecek.
Öte yandan, 28 AB üyesi ülkenin liderleri 28-29 Haziran’da Brüksel’de yapılacak AB Liderler Zirvesi’nde buluşacak. İngiltere’nin “Brexit” kararını bu zirvede bildirmesi bekleniyor.
Birleşik Krallık’ta AB referandumu, 23 Haziran Perşembe günü yapılacak. Referandumla seçmenlere, “Birleşik Krallık AB üyesi olarak kalmalı mı, yoksa AB’den ayrılmalı mı?” sorusu yöneltilecek.
– Lizbon Antlaşması 50. madde
Lizbon Antlaşmasının 50. maddesi bir üyenin AB’den ayrılma sürecini şu şekilde açıklıyor:
1. Her üye devlet, kendi anayasal kurallarına uygun olarak Birlik’ten çekilmeye karar verebilir.
2. Çekilme kararı alan üye devlet, niyetini Avrupa Birliği Zirvesi’ne bildirir. Birlik, söz konusu devletle, Avrupa Birliği Zirvesi tarafından belirlenen yönlendirici ilkeler ışığında, bu devletin Birlik ile gelecekteki ilişkisinin çerçevesini dikkate alarak, çekilmeye ilişkin kuralları belirleyen bir anlaşmayı müzakere eder ve akdeder. Bu anlaşma, Avrupa Birliği’nin İşleyişi Hakkında Antlaşma’nın 218. maddesinin 3. paragrafına uygun olarak müzakere edilir. Anlaşma, Birlik adına, Avrupa Parlamentosu’nun muvafakatini aldıktan sonra, nitelikli çoğunlukla hareket eden Konsey tarafından akdedilir.
3. Antlaşmaların ilgili üye devlete uygulanması, çekilme anlaşmasının yürürlüğe girdiği tarihte, bunun gerçekleşmemesi halinde, Avrupa Birliği Zirvesi oybirliğiyle ve ilgili üye devletle mutabık kalarak süreyi uzatmadığı takdirde, 2. paragrafta belirtilen bildirimden iki yıl sonra sona erer.
4. 2 ve 3. paragrafların amaçları doğrultusunda, çekilen üye devletin Avrupa Birliği Zirvesi’ndeki veya Konsey’deki temsilcisi, Avrupa Birliği Zirvesi veya Konsey’de kendisini ilgilendiren görüşmelere ve kararlara katılamaz. Nitelikli çoğunluk, Avrupa Birliği’nin İşleyişi Hakkında Antlaşma’nın 238. maddesinin 3. paragrafının (b) bendine göre belirlenir.
5. Birlik’ten çekilen bir devlet Birliğe yeniden katılmak isterse, talebi 49. maddede belirtilen usule tabi olur.
– Grönland örneği
Grönland, Danimarka’nın yönetiminde olması sebebiyle 1973 yılında, o zamanki adıyla Avrupa Ekonomik Topluluğu’na (AET) dolaylı olarak üye oldu. Fakat Grönland 1979 yılında Danimarka’dan özerkliğini ilan etmesiyle AET’nin özellikle denizcilik ve balıkçılık alanlarındaki düzenlemelerinden rahatsızlık duydu. Yaklaşık 55 bin kişinin yaşadığı ülke, birlikten ayrılmak için başvuruda bulundu. Grönland’ın AET üyeliği 12 yıl, AET’den ayrılma süreci ise yaklaşık üç yıl sürdü.
