ANKARA (AA) – NAZLI YÜZBAŞIOĞLU – Avrupa Birliği (AB), Türkiye’de bulunan Suriyelilerin ihtiyaçlarında kullanılmak üzere ilk etapta vermeyi taahhüt ettiği 3 milyar avro mali yardımın şimdiye kadar sadece 838 milyonunu ilgili kuruluşlara aktarırken, 2018’in sonuna kadar verileceği belirtilen 3 milyar avroluk ikinci fonun ne zaman devreye sokulacağı ise henüz belli değil.
AB ile Türkiye arasında, 29 Kasım 2015 ve 18 Mart 2016’da varılan mutabakatlarda birlik, Suriyeli sığınmacılar için iki aşamada toplam 6 milyar avroluk mali yardım sözü verdi.
Türkiye-AB iş birliği çerçevesinde Suriyeli sığınmacıların ihtiyaçlarının karşılanmasında AB’nin Türkiye ile yük paylaşımı yapacağına ilişkin ilk adım 29 Kasım 2015 tarihli Türkiye-AB Zirvesi’nde atıldı.
Türkiye-AB Ortak Göç Eylem Planı’nın da hayata geçirildiği zirvede, AB’nin Türkiye’de geçici koruma altındaki Suriyelilere acil ve sürekli insani yardım sağlaması ve yardım faaliyetlerinin etkin hale getirilmesi noktasında Türkiye için bir “Sığınmacı Mali İmkanı” oluşturulması kararlaştırıldı. AB, Türkiye’ye başlangıç olarak 3 milyar avro kaynak sağlamayı taahhüt etti.
AB devlet ve hükümet başkanları da 7 Mart 2016’da yaptıkları açıklamada, “başlangıçta tahsis edilen 3 milyar avroluk fonun ödemesinin hızlandırılması ve Suriyelilere yönelik Sığınmacı Mali İmkanı için ilave fonların kararlaştırılması” yönünde çalışacaklarını kaydetti.
– İkinci 3 milyar avro taahhüdü
Türkiye’deki Suriyeli sığınmacılar için bir başka önemli karar da 18 Mart 2016’daki Türkiye-AB Zirvesi’nde alındı.
Türkiye’den AB’ye düzensiz göçü sonlandırmaya yönelik eş zamanlı adımlar atılmasının kararlaştırıldığı zirvede, AB’nin, Sığınmacı Mali İmkanı’nın 3 milyar avroluk kısmını sağlık, eğitim, altyapı, gıda ve diğer yaşam giderlerine yönelik somut projelere dağıtmaya başladığı vurgulandı.
AB, Sığınmacı Mali İmkanı çerçevesinde 2018’in sonuna kadar 3 milyar avroluk ilave bir fonu daha devreye sokacağını taahhüt etti.
– 6 milyar avrodan sadece 838 milyonu aktarıldı
AA muhabirinin AB kaynaklarından edindiği bilgiye göre, 29 Kasım 2015 zirvesinde AB tarafından ilk etapta verilmesi taahhüt edilen 3 milyar avro mali yardımın 1,3 milyarının insani yardım, 1,7 milyarının ise eğitim, sağlık, belediye altyapısı, göç yönetimi ve sosyo ekonomik destek projelerine harcanması kararlaştırıldı.
Ancak kaynaklar, AB’nin yavaş işleyen bürokratik süreçleri nedeniyle 3 milyar avronun yalnızca 1,6 milyarlık bölümüne ait sözleşmelerin imzalanabildiğine işaret etti.
Şimdiye kadar sözleşmeyle teminat altına alınan 1,6 milyar avronun ise sadece 838 milyonluk kısmının harcanmak üzere ilgili kuruluşlara aktarıldığını belirten kaynaklar, kalan 1,4 milyar avronun da yıl sonuna kadar tahsis edilmesinin hedeflendiğini bildirdi.
Kaynaklar, yine de yılın bitimine 3 ay gibi kısa bir süre kaldığı için bu tahsisatların gelecek yıla sarkabileceğini kaydetti.
– AB’nin rakamları
AB’nin 6 Eylül itibarıyla paylaştığı rakamlara göre de 3 milyar avronun 2 milyar 893 bin 988 avrosu bu yıl sonuna kadar projelendirilmek üzere taahhüt edildi.
Bu tutarın 1 milyar 664 milyon 446 bin 675 avrosu halihazırda sözleşme altına alınmış durumda.
Şimdiye kadar Kızılay Kart üzerinden Suriyeli sığınmacılara aylık nakit yardımı, Suriyeli çocukların okula devam etmelerinin teşvik edilmesi, gıda ve sağlık giderleri, Suriyelilerin kayıt ve yerleştirilmeleri gibi işlemlerde kullanılması için 838 milyon 166 bin 218 avro harcandı.
– İkinci 3 milyar avronun kaynağı açıklanmadı
AB’nin 2018’in sonuna kadar vermeyi taahhüt ettiği 3 milyar avroluk ikinci fonun nasıl sağlanacağı ve ne zaman devreye sokulacağı ise henüz açıklanmadı.
İlk 3 milyar avronun 2 milyarlık kısmının AB üyesi ülkelerin katkılarıyla toplanacağı, kalan 1 milyar avronun ise Avrupa Komisyonunun bütçesinden sağlanacağı belirtilmişti.
Süreç, tüm üye ülkelerin vadettiği 2 milyar avroluk bölüm için sertifikalarını göndermesiyle işlerlik kazanmıştı.
Bu yardımların eş güdüm halinde etkin şekilde sağlanabilmesi için nereye ne kadar harcanacağı ve hangi mali araçların kullanılacağı konusundaki stratejik yönlendirmeyi ise “Mülteci Aracı Yönlendirme Komitesi” yapıyor. Avrupa Komisyonunun başkanlığındaki AB ülkelerinin temsilcilerinden oluşan komitede Türkiye de danışman olarak yer alıyor.
Ancak 2018’e birkaç ay kalmasına rağmen komite de AB ülkeleri de AB’nin Türkiye’deki Suriyeliler için söz verdiği ikinci 3 milyar avronun kaynağının ne olacağına ve nerelere tahsis edileceğine dair herhangi bir yol haritası sunmadı.
