TBMM (AA) – TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu Başkanı Süreyya Sadi Bilgiç, “Bütçe kaynaklarının toplumsal cinsiyet eşitliği gözardı edilerek tahsis edildiği bir ortamda, toplumsal refahtan bahsetmek mümkün olamaz. Toplumsal cinsiyete duyarlı bütçeleme anlayışı, kadınları ekonomik olarak görünür kılar.” dedi.
TBMM Kadın-Erkek Fırsat Eşitliği Komisyonu ve TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu üyesi milletvekillerine, “Toplumsal Cinsiyete Duyarlı Bütçeleme” konulu bilgilendirme yapıldı.
Toplantının açılışında konuşan Kadın-Erkek Fırsat Eşitliği Komisyonu Başkanı Radiye Sezer Katırcıoğlu, cinsiyete duyarlı bütçeleme konusuna önem verdiklerini belirterek, kaynakların kadın ve erkekler arasında adilce dağıtılması meselesini önemli bir politika hedefi haline getirmek gerektiğini söyledi.
Toplumu oluşturan taraflardan birini görmezden gelmenin, toplumda kronikleşen sorunlara neden olacağını ifade eden Katırcıoğlu, “Devlet, bütçesini yaparken doğrudan veya dolaylı olarak kadın-erkek arasındaki adaletsizlik makasını açıp açmadıklarını kontrol etmeli. Cinsiyete duyarlı bütçeleme konusuna, son noktada müdahale etmek yeterli değildir. Tüm ana plan ve politikaların uygulanmasında bu anlayışı göz önünde bulundurmamız gerekiyor.” diye konuştu.
Katırcıoğlu, bütçe oluşturmada bir sıkıntı yaşanmadığını ama bütçenin cinsiyete duyarlı şekilde kullanılmasında, uygulamada sıkıntılar yaşandığına dikkati çekerek, konuya ilişkin Başbakanlık Genelgesi bulunduğunu ancak uygulanmasında eksiklikler olduğunu belirtti.
Avusturya ve İsveç’in cinsiyete duyarlı bütçeleme konusunda dünyadaki en iyi iki örnek olduğunu dile getiren Katırcıoğlu, “Avusturya ve İsveç, örnek alınabilinecek en iyi iki örnek. Herkesin farklılıklarını ve ihtiyaçlarını dikkate alınarak kaynakları adil şekilde taksim etmek son derece önemlidir.” dedi.
-“Kadın-erkek fırsat eşitliği, demokratik ve ekonomik gelişme için önemli”
TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu Başkanı Süreyya Sadi Bilgiç, kadınların karar alma süreçlerinde, siyasi, sosyal liderlik süreçlerinde yer almadığını ve kadına yönelik şiddetin dünyanın her yerinde artarak vahşet boyutlarına ulaştığını vurguladı.
Kadınlara yönelik çirkinliklerin ortadan kaldırılması için yasal düzenlemeler yapmak gerektiğinin altını çizen Bilgiç, “Demokrasi kavramının temel prensiplerinden biri olarak tanımlanan kadın-erkek fırsat eşitliği, hem ülkelerin demokratik hem de ekonomik gelişmesi için büyük önem arzetmektedir. Kadın ve erkeklerin sosyal hayatın her alanında eşit imkanlara sahip olması beklenmektedir.” ifadesini kullandı.
Bütçelerin toplumun önceliklerine göre hazırlandığını, sadece mali ve ekonomik politikalar değil, sosyal ve kültürel politikaları da içerdiğini belirten Bilgiç, “Geleneksel bütçe yaklaşımlarında cinsiyet konusu gözardı edilmiştir. Bütçeyi oluşturan kaynakların, herhangi bir ayrım yapılmaksızın kadın-erkek önceliklerine göre tahsis edilmesi gerekmektedir.” diye konuştu.
Cinsiyete duyarlı bütçelemede esas amacın; kadın-erkek fırsat eşitliğinin sağlanması olduğunu vurgulayan Bilgiç, “Bütçe kaynaklarının toplumsal cinsiyet eşitliği gözardı edilerek tahsis edildiği bir ortamda toplumsal refahtan bahsetmek mümkün olamaz. Kamu idarelerinin, kamu kaynakları kullanırken toplumsal cinsiyet eşitliğini dikkate alıp almadıklarını sorgulaması daha eşit ve refah seviyesi yüksek bir topluma ulaşmak için önemlidir. Toplumsal cinsiyete duyarlı bütçeleme anlayışı, kadınları ekonomik görünür kılar.” değerlendirmesinde bulundu.
Cumhurbaşkanı Danışmanı Alev Dedegil de kadını güçlendirmenin varolan eşitsizlikleri azaltmak, mümkünse yok etmek amacı taşıması gerektiğini belirtti.
Cinsiyete duyarlı bütçelemenin kadınlara özel, ayrı bir bütçe yapılması olmadığını, mevcut bütçeye eşitlik ve adalet bakış açısı kazandırılması olduğunu ifade eden Dedegil, ilk olarak eşitsizliğin olduğu alanların saptanması, bütçe imkanlarından buralara kaynak ayrılması, etki analizleri yapılarak yeni bütçenin cinsiyete duyarlı olarak hazırlanmasın gerektiğini söyledi.
Dedegil, 24. Dönem Parlamentosunda Kadın-Erkek Fırsat Eşitliği Komisyonu olarak yaptıkları çalışmalarda toplumsal cinsiyete dayalı bütçeleme konusunun Türkiye’de yeterince çalışılmadığını tespit ettiklerini, bunun üzerine bütçe sürecine “eşitlik” bakış açısıyla bakmak istediklerini anlatarak, hem merkezi hem de yerel yönetimlerin eşitlik bakış açısıyla bütçelerini hazırlaması gerektiğini kaydetti.
TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu ile Kadın-Erkek Fırsat Eşitliği Komisyonu’nun karma bir alt komisyon kurarak cinsiyete duyarlı bütçe konusunda çalışabileceği önerisinde bulunan Dedegil, TBMM Başkanlığının da bu konuda öncü olup kendi bütçesini cinsiyete duyarlı bir şekilde bütçelendirebileceğini belirtti.
Alev Dedegil, kadınların görünmeyen emeği olan ev içi hizmetlerinin gayri safi yurtiçi hasılaya eklenebileceğini söyleyerek “Evde hasta, yaşlı, engelli ve çocuk bakımı gibi devletin vermesi gereken hizmetlerin yükünü kadın azaltmaktadır. Bu hizmetleri kadınların yapmaması durumunda, devlet yapmak zorunda kalacak. Kadınların görünmeyen katkılarının nasıl bir ekonomik değer olduğunun saptanması kadınların ihtiyacı olan hizmetler için hak ettikleri kaynağın bütçeden ayrılmasını kolaylaştırabilir.” değerlendirmesinde bulundu.
Dedegil, ayrıca tüm kamu kurum ve kuruluşlarında “eşitlik uzmanı” istihdamının konuya fayda sağlayacağının altını çizerek, ilk uygulamanın TBMM’de başlatılmasının mümkün olduğuna dikkati çekti.
Konuşmaların ardından TBMM Yasama Uzmanı Mustafa Şahin, komisyon üyelerine, toplumsal cinsiyete duyarlı bütçeleme konusunda sunum yaptı.
