ANKARA (AA) – Türk Silahlı Kuvvetlerinin hedef istihbaratına yönelik ihtiyacını karşılamak amacıyla fırlatılan GÖKTÜRK-1 Uydusu’na yönelik çalışmalarda görev alan Türk mühendisleri, uzay teknolojileri alanında bir dizi buluş gerçekleştirdi.
Türkiye, uzay çalışmalarına bu alanda gelişmiş ülkelerden uzun süreler sonra başladı. 2000’li yıllarda başlanılan bu maratonda Türkiye, kendi uydusunu geliştirebilen ülkeler arasına girdi.
Son olarak GÖKTÜRK-1 Projesi kapsamında, elektro-optik keşif ve gözlem uydusu, sabit/mobil yer istasyonlarının tedarikleri, mühendislik faaliyetlerine doğrudan katılım, endüstriyel katılım ve Uzay Sistemleri Entegrasyon ve Test (USET) Merkezi kurulum faaliyetleri yürütüldü.
Proje, TELESPAZIO ve Thales Alenia Space firmalarının ana yükleniciliğinde yürütüldü; ana yüklenicilik ve yer kesimi faaliyetleri TPZ, uydu ve USET Merkezi kurulum çalışmaları TAS Firması sorumluluğunda gerçekleştirildi.
TUSAŞ, mühendislik faaliyetlerine doğrudan katılım kapsamında TPZ ve TAS firmaları sorumluluğunda gerçekleştirilen tasarım, üretim, montaj, entegrasyon, test, fırlatma ve yörüngede devreye alma gibi alanlara ilişkin 67 farklı mühendislik iş paketinde 75 personelle aktif katılım sağladı.
Şirket, GÖKTÜRK-2 Projesi kapsamında yürüttüğü uydu entegrasyon ve çevresel test faaliyetlerine ilave olarak GÖKTÜRK-1 Projesi kapsamında sağladığı aktif katılımla oluşturduğu yetişmiş insan gücüyle, uzay sistemleri montaj, entegrasyon ve test hizmetleri sağlayan uluslararası bir oyuncu konumuna gelme yönünde gelişme gösteriyor.
TUSAŞ, Ağustos 2010’da Thales Alenia Space’e gönderdiği 15 kişilik doğrudan katılım ekibiyle GÖKTÜRK-1 Projesine adım attı. İlk giden ekip ağırlıklı olarak sistem mühendisliği, uzay kesimi tasarım ve uydu montaj, entegrasyon ve test sistemleri tasarım ekibinden oluştu. Bu ekibe zamanla proje yönetimi, ürün teminatı, malzeme-proses, üretim, kalite, yazılım, aviyonik, kuşam (harness), uydu MET (montaj-entegrasyon-test), bölümlerinden mühendis ve teknisyen 62 personel Thales Alenia Space için toplam 42 iş paketine dahil oldu.
GÖKTÜRK-1 Projesi ile GÖKTÜRK-2 Projesi devam ederken, daha yüksek çözünürlüklü bir uyduda farklılık yaratan teknolojilerin gözlemlenmesi ve TUSAŞ’ın GÖKTÜRK-2 Projesi’nde iş payı kapsamında yer almayan aktivitelere ilişkin de kabiliyet kazanılmasına olanak sağlandı.
GÖKTÜRK-1 Görev Analizi çalışmaları esnasında analizlerin gerçekleştirilmesinde kullanılan 3S (Satellite Scenario Simulator) yazılımı, TUSAŞ tarafından bu pakete katılım sağlayan mühendis tarafından geliştirildi. Söz konusu personel, bu yazılımı temel alarak TUSAŞ Uydu Görev Analizi yazılımının geliştirilmesinde öncü oldu.
Halen yeni yetenekler eklenerek ilerletilen yazılım sayesinde, gelecekteki uydu projelerinde kullanıcının ihtiyaçlarının sistem tasarımında yorumlanmasında etkin sonuçlara ulaşılabilecek. TUSAŞ, yazılımı oluşturan modüller için ise patent başvuruları yapıyor.
Montaj-Entegrasyon Doğrulama Geçerli Kılma ve Uydu Teknik Yönetimi iş paketlerinde TAS ekibi ile çalışan TUSAŞ personeli, Test Değerlendirme Ana Planının oluşturulmasında, haberleşme, elektro-optik görev yükü ve diğer aviyonik sistemlerin tasarımı çalışmalarında katkı sağladı. Görevli personel, ayrıca FDIR (Fault Detection Isolation and Recovery) gibi GÖKTÜRK Uydu sisteminin teknik özelliklerinin detaylı olarak incelenebileceği analizlerde de görev aldı.
Uydu Veri Kotarma Sistemi ve uydu veri tabanı çalışmaları kapsamında, GÖKTÜRK Uydu Sisteminin veri tabanının oluşturulmasında, uz komut (TC) – uz ölçüm (TM) planlarının hazırlaması, uz ölçüm bütçesi hazırlanması gibi çalışmalarda sorumluluk üstlenildi. Elde edilen bilgi birikimi ve deneyim TUSAŞ Uydu Merkezi Bilgisayarı donanım ve yazılım geliştirilmesi çalışmalarında kullanılıyor.
Güç Alt Sistemi’nde, SDR fazından çevresel test kampanyasının sonuna kadar tasarım ve test aktiviteleri yakından takip edildi. Güç bütçesi ve analizleri konusunda çalışmalar yapıldı. Buradan kazanılan birikimle TUSAŞ’ın diğer uydu projelerinde kullandığı uydu enerji analizi yazılımı geliştirildi ve söz konusu yazılım GÖKTÜRK-2 Uydusu telemetri verileri ile de doğrulandı. Yazılıma ilişkin patent başvuru süreci de devam ediyor.
Dinamik Uydu Simülatörü, Fonksiyonel Zincir Doğrulaması iş paketlerinde görev yapan personel elde ettikleri deneyimleri TUSAŞ’ta oluşturulan uydu simülasyon altyapısında kullandı ve bu altyapı üzerinde öncelikle GÖKTÜRK-3 Uydusu’nun Dinamik Uydu Simülatörü geliştirilmeye başlandı.
