ANKARA (AA) – SELEN TEMİZER -Suriye’de Beşşar Esed rejimi, Kimyasal Silahların Yasaklanması Örgütü’nden (KSYÖ) gizlediği silah stoğuyla endişe kaynağı olmaya devam ediyor.
Beşşar Esed rejimi, 21 Ağustos 2013’te Şam’ın Doğu Guta bölgesinde kimyasal silah kullanmış, bin 400’ün üzerinde kişinin hayatını kaybetmesine, çoğu kadın ve çocuk olmak üzere 10 binin üzerinde sivilin yaralanmasına neden olmuştu.
ABD’nin daha önce ilan ettiği kırmızı çizgisi gereğince Suriye’ye müdahale etmesi beklenirken Rusya, rejimin tüm kimyasal silah stoğunu imha etmesi teklifini getirerek müdahaleyi engellemişti. Taraflar 15 Eylül 2013’te anlaşmış, KSYÖ’nün devreye girdiği süreçte imha işlemi başlatılmıştı. Örgüt, işlemin 19 Ağustos 2014’te tamamlandığını duyurmuştu.
Ancak, örgütün imha ettiği stok, Esed’in bildirdiği envanterle sınırlı kalmıştı.
Geçen cumartesi ise KSYÖ, Esed rejimini kimyasal silah kullanmaya devam ettiği için ilk kez kınadı. KSYÖ açıklamasında ayrıca rejime, yasaklı silahların kullanıldığı alanların denetlenmesine izin vermesi çağrısında bulundu.
– 3 yılda 136 kimyasal saldırı
Suriye İnsan Hakları Ağı’nın (SNHR) 20 Ağustos’taki raporuna göre ise rejim son üç yılda 136 kez kimyasal silah saldırısı düzenledi ve 30 sivilin ölümüne sebep oldu.
Ancak Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi (BMGK) kararıyla oluşturulan KSYÖ-BM Ortak Soruşturma Mekanizması, rejimin araştırmalara kısıtlı izin vermesi nedeniyle bu saldırılardan yalnızca 3 tanesini tespit edebildi.
Mekanizmanın 21 Ekim’de açıkladığı rapora göre rejim güçleri, 21 Nisan 2014’te İdlib’in Talmenes köyü, 16 Mart 2015’te Sarmin köyü ve 21 Ağustos 2016’da Halep’in Mare ilçesinde kimyasal silah kullandı.
ORSAM Ortadoğu uzmanı Oytun Orhan, imha sürecinin tamamlanmasına rağmen kimyasal silah kullanmaya devam eden Esed rejiminin uluslararası toplumu manipüle ederek bir kısım silahı saklamış olabileceğini söyledi. “Diğer ihtimal de rejimin yeniden kimyasal silah üretmiş olması” diyen Orhan, rejimin bu işlem için gerekli bilgiye sahip olduğunu hatırlattı.
Orhan, “Elinde yoksa da temin edebilir. Önümüzdeki dönemde Esed rejimi bölge güvenliğine tehdit arz ediyor. Çünkü gerektiğini düşündüğünde bunları kullanma iradesi sergileyeceğini, şimdiye kadar 3 kere kullanarak gösterdi.” değerlendirmesinde bulundu.
– Bölge ve dünya güvenliğine tehdit
Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Birol Akgün de “Öyle anlaşılıyor ki Esed rejimi uluslararası topluma karşı dürüst davranmamış. Ya eski stoklarından hala elinde bulunuyor ya da başka ülkelerden temin edip, gizli tesislerinde üretiyor” dedi.
Rejimin insanlığa karşı işlenen suçlardan dolayı Uluslararası Ceza Mahkemesi’ne sevk edilmesi gerektiğini vurgulayan Akgün, “Rejimin elindeki kimyasal silahlar başta Suriye halkına, sonra da bölge ve dünya güvenliğine ciddi tehdittir. Rejimin bu silahları kime karşı kullanacağını bilemeyiz. Akdeniz’deki onlarca ülkenin savaş gemilerine karşı da Türkiye ya da İsrail’e karşı da kullanabilir.” diye konuştu.
