ANKARA (AA) – NURAN ERKUL – Tüketici memnuniyetini artırmak, kesintisiz elektrik hizmeti sağlamak ve kayıp-kaçağı azaltmak için çeşitli çalışmalar yapan elektrik dağıtım şirketleri, Ar-Ge projelerini ana gündem maddelerinden biri olarak belirledi.
AA muhabirinin elektrik dağıtım şirketlerinden derlediği bilgiye göre, Enerji Piyasası Düzenleme Kurumunun (EPDK), 28 Mayıs 2014’te belirlediği usuller kapsamında, Temmuz 2014, Ocak 2015, Temmuz 2015 ve Ocak 2016 dönemlerinde yapılan Ar-Ge başvurularından 60’ın üzerindeki proje kabul edildi.
Elektrik dağıtım şirketleri, akıllı şebeke sistemlerinin kullanılması, dağıtım şebekesinde kayıp ve kaçak elektriğin önlenmesi, teknik ve teknik olmayan kayıpların ayrıştırılması, enerjinin kriptolanması, akıllı şebekeler için yerli sayaç geliştirilmesi, akıllı şebekelerin siber saldırılardan korunması ve hatlardaki enerjinin anlık olarak izlenmesi gibi birçok alanda Ar-Ge projeleri geliştirdi.
Süreleri 3 ila 30 ay olan Ar-Ge projeleri, başarılı sonuçlar alındıkça elektrik dağıtım şirketleri tarafından yatırıma dönüştürülüyor.
– Kayıp-kaçağa insansız takip
Projelerin bazıları tek bir dağıtım şirketi tarafından, bazı projeler birleştirilerek birden fazla elektrik dağıtım şirketi tarafından geliştirildi.
Enerjisa’ya bağlı Başkent Elektrik Dağıtım AŞ’nin (EDAŞ) geliştirdiği “Elektrik Dağıtım Operasyonlarına Özgü İnsansız Hava Aracı Tasarımı ve Prototip Üretimi” (DRONE) dikkat çeken Ar-Ge projeleri arasında yer aldı.
Söz konusu proje kapsamında tasarlanan ve üretilen prototip hava araçları ile belirlenen pilot sahalarda havai hatlar küresel konumlama sistemi (GPS) koordinatlarıyla yakından görüntülenebilecek. Elde edilen görüntüler işleme teknikleriyle değerlendirilerek özellikle kayıp ve kaçak elektrik kullanım takibi yapılabilecek.
Dicle EDAŞ da “enerjinin kriptolanması” projesiyle enerji hatları üzerinden yapılan teknik olmayan kayıplar ile kaçak kullanımları önlemek veya azaltmak amacıyla trafoların çıkışlarında enerjinin şifrelenip son kullanıcının sayacında şifrenin çözülmesi metodunu inceleyerek kayıp-kaçağı azaltma yoluna gidecek.
– Elektriğe bağlı hasta yakınlarını bilgilendirme projesi
Başkent EDAŞ tarafından geliştirilen “Kritik Yükler için Merkezi Kesintisiz Güç Kaynağı ve Batarya İzleme Sistemi” projesiyle kritik yük noktalarında kesintisiz enerjinin sağlanması için gerekli altyapının kurulması amaçlanıyor.
Enerji kesintisi sebebiyle yaşanabilecek can kayıplarını ve diğer sorunları engellemek için oluşturulan proje özellikle yaşamsal faaliyetlerini elektriğe bağımlı olarak sürdüren hastaların ihtiyacını karşılamak için kullanılacak. Bu hastaların kesintisiz güç kaynağı (UPS) sistemleri uzaktan izlenebilecek. Olası aksiliklerle karşılaşıldığında ise hasta yakınları bilgilendirilebilecek ve elektrik kesintilerinde operasyonel acil müdahaleler yapılabilecek.
Aras EDAŞ ise bölgesindeki elektrik dağıtım şebekesinde buz yükünün analiz edilmesine yönelik altyapıyı hazırlayarak buzlanma öncesi ve sonrası çözümleri belirleyecek. Böylece buz yükü kaynaklı arıza ve kesinti sürelerini azaltabilecek.
Uludağ EDAŞ, geliştirdiği Ar-Ge projesiyle enerji ihtiyacının denizaltı kablolarla karşılandığı adalarda meydana gelebilecek arızaları deniz altı robotu ile kontrol ederek planlı bakım çalışmaları yapacak ve kesintileri azaltacak.
– “Yüzlerce proje var”
Elektrikte kayıp-kaçağı önleme, şebekenin ömrünü uzatma ve kesintileri minimize ederek tüketici memnuniyetini artırma yolunda önem taşıyan Ar-Ge projelerinden, EPDK tarafından kabul görenlerin bazılarında çalışmalar belli aşama geldi.
Elektrik Dağıtım Hizmetleri Derneği (ELDER) Genel Sekreteri Uğur Yüksel, konuya ilişkin yaptığı açıklamada, halen Vangölü EDAŞ’ın Van’ın Gevaş ilçesinde uyguladığı “uzaktan takip” projesiyle kayıp-kaçağı azaltmada olumlu sonuçlar aldığını ve bundan sonraki aşamada bu projenin yatırıma dönüşebileceğini belirtti.
EPDK’nın da Ar-Ge projeleri için gelecek 5 yılda 203 milyon liralık bütçe ayıracağını hatırlatan Yüksel, “Elektrik dağıtım şirketlerinin tasarladığı yüzlerce Ar-Ge projesi var. Bunlardan birçoğu da kayıp-kaçağı önlemek için hazırlanıyor. Kayıp-kaçakla mücadelede en önemli adımlardan birinin Ar-Ge projeleri olacağını düşünüyoruz.” ifadesini kullandı.
