İSTANBUL (AA) – Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Aylık Fiyat Gelişmeleri Raporu’nda, ocak ayının, özellikle Türk lirasındaki değer kaybına bağlı olarak tüketici fiyatları üzerinde üretici fiyatları kaynaklı maliyet baskılarının güçlü seyrettiği bir dönem olduğu belirtildi.
TCMB, Ocak Ayı Fiyat Gelişmeleri Raporu’nu yayımladı. Raporda, ocak ayında tüketici fiyatlarının yüzde 2,46 arttığı ve yıllık enflasyonun 0,69 puan yükselerek yüzde 9,22 olduğu anımsatıldı.
Ocak ayı Para Politikası Kurulu (PPK) Toplantı Özeti’nde ifade edildiği üzere, gıda yıllık
enflasyonunun işlenmemiş gıda kaynaklı olarak yükseldiği, enerji grubu yıllık enflasyonundaki artışın döviz
kuru gelişmelerine bağlı olarak sürdüğü kaydedildi.
Raporda, bu dönemde, talep koşullarının kısmen sınırlayıcı olmakla birlikte Türk lirasındaki belirgin değer kaybının etkisiyle çekirdek enflasyon göstergelerinin yıllık enflasyonu ve ana eğiliminin yükseldiği belirtilerek, şunlar kaydedildi:
“Ocak ayında tüketici fiyatları yüzde 2,46 oranında artmış ve yıllık tüketici enflasyonu 0,69 puan
yükselerek yüzde 9,22 olmuştur. Bu dönemde B ve C endekslerinin yıllık değişim oranları 0,25
ve 0,26 puan artarak sırasıyla yüzde 7,54 ve 7,74 olarak gerçekleşmiştir. Alt grupların yıllık tüketici enflasyonuna katkıları incelendiğinde, bir önceki aya göre gıda ve
enerji gruplarının katkısı sırasıyla 0,46 ve 0,37 puan artarken alkol-tütün grubunun katkısı 0,35
puan azalmıştır. Bu dönemde temel mal ve hizmet gruplarının katkısında belirgin bir değişim
olmamıştır. Mevsimsellikten arındırılmış verilerle enflasyonun 3 aylık ortalamalara göre ana eğilimi
incelendiğinde, çekirdek enflasyon göstergelerindeki bozulmanın sürdüğü gözlenmiştir. Bu
gelişmede, Türk lirasındaki değer kaybına bağlı olarak temel mal grubu ana eğiliminde gözlenen
yükselişin yanı sıra hizmet grubu ana eğiliminde gözlenen yukarı yönlü hareket de etkili
olmuştur.”
– “Hizmetler grubunda yüksek oranlı fiyat artışları gözlenmiştir”
Raporda, ocak ayında hizmet fiyatlarının yüzde 1,49 arttığı, grup yıllık enflasyonunun 0,16 puan
yükselerek yüzde 8,27 olduğu, bu dönemde yıllık enflasyonun ulaştırma grubunda yükseldiği,
diğer hizmetler grubunda ise bir miktar düşüş kaydettiği bildirildi.
Kira, lokanta otel ve haberleşme
gruplarında ise yıllık enflasyonun nispeten yatay seyrettiği belirtilen raporda, “Bir önceki aya kıyasla ulaştırma
grubunda şehirler arası kara yolu yolcu taşımacılığı ve taksi ücretlerine bağlı olarak belirgin bir fiyat artışı gözlenmiştir. Lokanta otel grubunda fiyatlar gerek konaklama gerekse yemek
hizmetlerinde yükselirken kira artışları hızlanmıştır. Bunun yanında, başta sağlık hizmetleri
olmak üzere diğer hizmetler grubunda da yüksek oranlı fiyat artışları gözlenmiştir.” ifadesi kullanıldı.
Raporda, temel mal grubu yıllık enflasyonunun ocak ayında 0,41 puan artarak yüzde 7,18 olduğu hatırlatılarak, şu değerlendirmelere yer verildi:
“Bu
dönemde yıllık enflasyon giyim ve ayakkabı grubunda azalırken, dayanıklı mallarda yatay
seyretmiş, diğer temel mallarda ise artmıştır. Giyim ve ayakkabı grubunda toplam talepteki
yavaşlamanın etkileri hissedilmiş ve yıllık enflasyondaki yavaşlama eğilimi devam etmiştir. Diğer
taraftan, Türk lirasında gözlenen değer kaybına bağlı olarak dayanıklı mal alt kalemlerinde
yüksek fiyat artışları gözlenmiş ve bu grupta fiyatlar yüzde 1,93 yükselmiştir. Bu
dönemde diğer temel mallarda da fiyatlar bir önceki aya göre belirgin bir oranda artmıştır.
Ocak
ayı, talep koşullarının kısmen sınırlayıcı etkisine rağmen Türk lirasındaki değer kayıplarının
temel mal fiyatları üzerindeki etkisinin oldukça belirgin olduğu bir dönem olmuştur. Enerji fiyatları, Türk lirasında gözlenen değer kaybının etkisiyle grup geneline yayılan fiyat
artışları sonucunda ocak ayında yüzde 3,53 artmıştır. Akaryakıt fiyatları bu dönemde
yüzde 5,43 yükselmiş ve grup yıllık enflasyonu yüzde 28,39’a ulaşmıştır. Benzer
şekilde tüp gaz, katı yakıtlar ve su fiyatlarında bir önceki aya kıyasla sırasıyla yüzde 6,33, yüzde
3,91 ve yüzde 4,39 oranlarında yüksek artışlar gerçekleşmiştir. Sonuç olarak, enerji grubu yıllık
enflasyonu bu dönemde 2,93 puanlık yükselişle yüzde 11,60 olmuştur.”
– “Gıda fiyatları üzerinde olumsuz hava koşulları ile TL’deki değer kaybının etkileri gözlenmiştir”
TCMB raporunda, gıda ve alkolsüz içecekler grubu yıllık enflasyonunun ocak ayında 2,12 puan artarak yüzde 7,77’ye
yükseldiği, bu gelişmede, sebze grubuna bağlı olarak işlenmemiş gıda fiyatlarında gözlenen
sert yükselişin belirleyici olduğu kaydedildi.
Bu grupta yıllık enflasyonun ocak ayında 4,15 puan artarak
yüzde 8,67’ye ulaştığı belirtilen raporda, “Bir süredir ılımlı seyreden kırmızı et fiyatları bu dönemde yüzde 1,34
oranında artarak dikkat çekmiştir. İşlenmiş gıda fiyatları ise yüzde 1,10 oranında artarken grup
yıllık enflasyonu sınırlı bir yükselişle yüzde 6,81 olmuştur. Bu dönemde gıda fiyatları üzerinde
olumsuz hava koşulları ile Türk lirasındaki değer kaybının etkileri gözlenmiştir.” denildi.
Yurt içi üretici fiyatlarının ocak ayında yüzde 3,98 arttığı ve yıllık enflasyonun 3,75 puan
yükselerek yüzde 13,69 olduğu bildirilen raporda, şu görüşlere yer verildi:
“Bu artış, büyük ölçüde Türk lirasındaki değer kaybından
kaynaklanmıştır. Yıllık enflasyon imalat sanayisinde yüzde 15,77’ye, petrol ve ana metal hariç
imalat sanayisinde ise yüzde 10,70’e ulaşmıştır. Petrol ve ana metal hariç imalat sanayi
fiyatlarının mevsimsellikten arındırılmış ana eğilimi bu dönemde belirgin bir oranda yükselmiştir. Ana sanayi gruplarına göre incelendiğinde, ocak ayında fiyatlar tüm alt gruplarda yüksek oranlı
artışlar göstermiştir. Ara malı fiyatlarındaki yükselişte demir çelik fiyatlarındaki artışlar belirleyici
olurken, sermaye malı fiyatlarında motorlu kara taşıtları ve metal yapı ürünleri öne çıkmıştır. Bu
dönemde dayanıklı tüketim malı fiyatları mobilya kaynaklı artmış, dayanıksız tüketim mallarında
ise işlenmiş meyve-sebze fiyatlarındaki artışlar belirleyici olmuştur. Sonuç olarak, ocak ayı, özellikle Türk lirasındaki değer kaybına bağlı olarak tüketici fiyatları üzerinde üretici fiyatları
kaynaklı maliyet baskılarının güçlü seyrettiği bir dönem olmuştur.”
