TAŞKENT (AA) – Özbekistan’da başkenti Taşkent’te 26 Nisan 1966’da meydana gelen 8 büyüklüğündeki deprem, 50 yıl sonra da hafızalardan silinmedi.
Taşkent’te 36 binden fazla binanın yıkılmasına ve 300 bin kişinin evsiz kalmasına neden olan depremin üzerinden geçen 50 yılda başkent yeniden inşa edildi.
Depremi izleyen iki yıl boyunca Taşkent’te kaydedilen, bazıları 7 büyüklüğünde binden fazla artçı sarsıntı nedeniyle halk uzun süre sokaklarda yaşamak zorunda kaldı. Halkın o dönemde yaşadığı tedirginlik, “öfkeli devenin sırtında yaşamak” deyimiyle anlatıldı. Yüz binlerce evsiz, çadır kentlerde yaşamını sürdürdü, 15 bin Özbek başka şehirlere ve eski Sovyetler Birliği’nin çeşitli bölgelerine yerleştirildi.
Depremzedeler, o dönemde Taşkent’te herhangi bir yağmalama vakası yaşanmadığını dile getirdi. Eski Sovyetler Birliği bünyesindeki cumhuriyetlerin hepsi Özbekistan’a yardım eli uzattı. Aralarında mühendis, doktor ve hemşirelerin bulunduğu çok sayıda gönüllü, Taşkent’i yeniden inşa etmek için yola koyuldu.
Özbekistan’a inşaat malzemesi, gıda, ilaç ve tıbbi malzeme yardımı da yapan eski Sovyet ülkeleri depremzedelerin çocuklarını yaz tatilinde gençlik kamplarında ağırladı.
Depremden altı ay gibi çok kısa bir süre sonra 300 bin kişi, yeni inşa edilen evlerine taşınırken, afetten 3,5 yıl sonra Taşkent’te depremin hemen hemen hiç izi kalmadı.
Yeniden inşa edilen Taşkent, çağdaş bir görüntüye kavuştu, şehrin alanı 1,5 kat genişledi, metro yapıldı. 1968 yılında inşaatı başlatılan Taşkent metrosunun ilk etabı 1977 yılında faaliyete açıldı. Yine Taşkent depreminin 10’uncu yılında hayatını kaybedenlerin ve depremzedelerin anısına “Cesaret Anıtı” dikildi.
Taşkent depremi, depremin jeolojik yapısı, nedenleri ve tahmin olasılıklarının araştırılmasında da yeni bir sayfa açtı. Taşkent Sismoloji İstasyonu yerine Özbekistan Bilimler Akademisi bünyesinde çok geniş faaliyet alanına sahip Sismoloji Enstitüsü kuruldu.
Depreme ilişkin AA muhabirinin sorularını yanıtlayan Taşkent Sismoloji Enstitüsü Direktör Yardımcısı Rahmatcan Toyçiyev, Taşkent depreminin ve bölgedeki diğer yer sarsıntılarının başlıca nedeninin, Hindistan levhasının Avrasya levhasını sıkıştırması olduğunu söyledi.
Toyçiyev, bölgede 40-44 yıl aralıklarla büyük depremlerin meydana geldiğini ifade ederek 2008 yılında Taşkent’te kaydedilen 6 büyüklüğündeki depremi buna örnek gösterdi. Toyçiyev, 26 Nisan 1966’da meydana gelen depremin yerin 8 kilometre derinliğinde oluştuğunu, dikey bir sarsılma yaratması sonucunda evlerin anında yıkılmadığını, böylece depremde çok az kişinin hayatını kaybettiğini söyledi.
Özbekistan’ın başkenti Taşkent’te 26 Nisan 1966’da yerel saatle 05.23’te meydana gelen 8 büyüklüğündeki deprem, şehir merkezinde 10 kilometrekarelik alanda yerleşim birimlerini yerle bir etmiş, 1,5 milyon kişinin yaşadığı kentte 36 binden fazla bina yıkılmış, 300 bin kişi evsiz kalmıştı. Depremde 8 kişi yaşamını yitirmiş, 200 kişi yaralanmıştı.
