WASHİNGTON (AA) – ARİFE YILDIZ ÜNAL – Savunma Teknolojileri Mühendislik ve Ticaret AŞ (STM) Uydu Sistemleri Grup Yöneticisi Elif Dirgin, Türkiye'nin alçak yörüngede görev yapacak olan ilk takım uydularını geliştirdiğini belirterek, "Türkiye'nin ilk yüksek çözünürlüklü mikro yer gözlem uydusu LAGARİ ve nano uydu PİRİSAT projeleri, ülkemizin milli teknoloji hareketi kapsamında bugün önemli bir yer ediniyor." dedi.
Dirgin, AA muhabirine yaptığı açıklamada, uydu alanında dünyanın en büyük fuarı olan Satellite 2020'de, STM olarak açtıkları stantta Yüksek Çözünürlüklü Mikro Yer Gözlem Uydusunu (LAGARİ) sergilediklerini belirtti.
Bugün dünyada pahalı ve büyük uydular yerine daha küçük, daha az maliyetli ve takım halinde görev yapacak uydu sistemlerinin önem kazandığına dikkati çeken Dirgin, veriye hızlı ulaşma ihtiyacının da alçak yörüngede görev yapan uyduların daha cazip hale gelmesine neden olduğunu ifade etti.
Mühendislik, teknoloji ve danışmanlık alanlarında faaliyet yürüten STM'nin bu çerçevede uzay teknolojileri alanındaki yatırımlarını mikro ve nano sistemler üzerinde yoğunlaştırdığını anlatan Dirgin, "Türkiye'nin ilk yüksek çözünürlüklü mikro yer gözlem uydusu LAGARİ ve nano uydu PİRİSAT projeleri, ülkemizin milli teknoloji hareketi kapsamında bugün önemli bir yer ediniyor." diye konuştu.
LAGARİ ile STM'nin, yaklaşık 70 kilogram kütleye sahip mikro sınıf uydu ile yüksek çözünürlüklü görüntüleme görevlerini yapmayı hedeflediğini belirten Dirgin, şöyle devam etti:
"Uydudan alınacak görüntüler, öncelikli olarak sivil kullanıcıların yüksek çözünürlüklü optik görüntü ihtiyaçlarının karşılanmasına katkı sağlayacak. LAGARİ, sahada taktik görüntü ihtiyacının yakın gerçek zamanlı karşılanması, genel haritalama, orman ve bitki örtüsünün takibi, tarım alanlarının incelenmesi, doğal afet takibi gibi amaçlara yönelik görev yapacak. STM tarafından takım uydu görevlerinde kullanılacak şekilde geliştirilen LAGARİ, uzaydan yer gözlem alanındaki ihtiyaçlar için konvansiyonel uydulara göre maliyet etkin ve yüksek performanslı bir çözüm sunacak. LAGARİ, ileride geliştirilecek bir takım uydu görevinin ilk prototip uydusu niteliğinde. "
Alçak irtifa yörüngesinde görev yapacak ve görev yükü olarak siyah-beyaz ve renkli nokta/şerit görüntü alma kabiliyetlerine sahip yeni nesil elektro optik kamera taşıyacak LAGARİ'nin, Türkiye'nin ilk yüksek çözünürlüklü mikro uydusu olarak devreye gireceğine işaret eden Dirgin, kritik tasarım aşaması tamamlanan projede, kamera ve alt sistem üretim faaliyetlerinin gerçekleştirildiğini söyledi.
Uydunun görevlerini planlayacak ve komuta kontrolünü yapacak yazılımın da proje kapsamında STM tarafından geliştirildiğini dile getiren Dirgin, STM ile Tarım ve Orman Bakanlığı Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü ile 2019'da imzalanan protokol ile LAGARİ'nin, Bakanlığın tarım uygulamaları için de görüntü sağlayacağını kaydetti.
– "PİRİSAT, takım uydu sisteminin ilk uydusu olacak"
STM Uydu Sistem Mühendisliği Grup Lideri İnci Munyas da Satellite 2020 uydu şovunda geliştirdiği PİRİSAT küp uydusunu da sergilendiği ifade etti. Bu uydunun temel görevinin, uzay-tabanlı AIS uygulaması için teknoloji gösterimi olduğunu belirten Munyas, 6U küp uydu standartlarına uygun olarak geliştirilen PİRİSAT'ın kütlesinin yaklaşık 10 kilogram olduğunu bildirdi.
Yerli olarak geliştirilen ekipmanların kullanıldığı uydunun yörüngeye yerleştirilmesiyle bu ekipmanlara da uzay tarihçesi kazandırılacağını aktaran Munyas, "Mevcut durumda PİRİSAT uydusunun kalifikasyonu tamamlandı, yörüngeye yerleştirilecek uydu modeli üzerinde çalışmalar devam ediyor." dedi.
Nano Uydu PİRİSAT ile uzay tabanlı otomatik tanımlama sistemi (OTS) uygulamasının da Türkiye'de ilk defa gerçekleştirileceğine işaret eden Munyas, "PİRİSAT, OTS verisi sağlayacak takım uydu sisteminin ilk uydusu olacak. PİRİSAT, Türkiye'de halihazırda geliştirilen/geliştirilecek ürünlerin uzay kalifikasyonu kazanmaları için kullanılabilecek güvenilir, takvim ve maliyet etkin ticari bir platform çözümü sunacak. STM, mikro uydu çalışmalarında olduğu gibi nano uydu sistemi geliştirme faaliyetlerini de takım uydu görevlerine yönelik yürütmektedir." ifadelerini kullandı.
– MICROSATPRO ve NANOSATPRO uzay testlerinden başarıyla geçti
STM'nin milli imkanlarla geliştirdiği mikro ve nano uydu platformlarında görev alacak uydu görev bilgisayarları MICROSATPRO ve NANOSATPRO da Satellite 2020 Fuarı'nda tanıtıldı.
MICROSATPRO ve NANOSATPRO uydu görev bilgisayarları, zorlu uzay şartlarında çalışmaya uygun elektronik donanımlarla ve yüksek güvenlikli yazılım mimarileriyle geliştirildi. Bu kapsamda gerçekleştirilen bütün fonksiyonel ve uzay yeterlilik testlerinden başarıyla geçti.
Uydu görev bilgisayarları düşük güç tüketimi, yüksek performanslı işlem kapasitesi, ara yüz çeşitliliği, boyut/ağırlık avantajları ve takım uydu uygulamalarına uygunluğuyla hem yurt içi hem yurt dışı uydu pazarında kendilerine yer bulacak.
NANOSATPRO uydu görev bilgisayarının, STM'nin Teknoloji Gösterimi Uydusu PİRİSAT kapsamında deneysel yük olarak entegrasyonu gerçekleştirildi.
