ANKARA (AA) – NAZLI YÜZBAŞIOĞLU – Türkiye'nin Libya Özel Temsilcisi ve AK Parti Ankara Milletvekili Emrullah İşler, Türkiye'nin Libya'ya yönelik dış müdahalelere karşı olduğunu ve tüm taraflara eşit mesafede bulunduğunu belirterek, “İçerideki aktörler çözüm isterse, çözüm çok kolay. Ama içerideki aktörlerin de dış baskılardan, dış ülkelerin güdümünden tamamen kurtulması, bağımsız hareket etmesi gerekir. ” dedi.
İşler, Libya'da devrik lider Muammer Kaddafi'nin 42 yıllık iktidarına son veren 17 Şubat devriminin 7. yıl dönümü vesilesiyle, Libya'da ulusal uzlaşı arayışlarını ve ülkedeki son durumu AA muhabirine değerlendirdi.
Libya'da 2014'te kriz çıktıktan sonra eylül ayında özel temsilci olarak atandığını, görevi üstlenmesinin hemen ardından ekim ayında Libya'yı ziyaret ettiğini hatırlatan İşler, Türkiye'nin o dönem ortaya koyduğu bakış açısının hala geçerli olduğunu, tüm tarafları diyalog ve karşılıklı anlayışla ortak bir gelecek için çabalamaya teşvik ettiğini vurguladı.
İşler, ülkeyi o zaman ziyaret ettiğinde yüzde 17 oranla düşük katılımlı bir seçimin ardından “Temsilciler Meclisi ” (TM) adı altında doğuda Tobruk kentinde çalışmalara başlayan parlamentonun başkanı Agila Salih İsa Guveyder ile de görüştüklerini söyledi.
İşler, o görüşmede TM'nin ortaya koyduğu yaklaşımı şöyle anlattı.
“'Biz meşru tarafız. Diğer taraflar gayrimeşrudur. Sadece meşru taraf olarak bizi muhatap alın, başka tarafı almayın.' demişlerdi. Biz de 'Libya'da bir siyasi ihtilaf var. Bu siyasi krizi çözmek için de diyalog mekanizmasının kullanılması gerekir' dedik. Libya'ya bakışımızı onlara özetledik. 'Türkiye olarak biz Libya'ya dış müdahalelere karşıyız ve Libya'da bütün taraflara eşit mesafedeyiz.' dedik. Kendilerine arzu ederlerse ara buluculuk yapabileceğimizi de söyledik. Ama ara buluculuğu reddettiler. Birleşmiş Milletlerin (BM) zaten bir girişimi olduğunu söylediler. Biz de, Türkiye olarak BM'nin girişimini desteklediğimizi söyledik ve o çizdiğimiz yol haritasından bugüne kadar devam ettik. ”
– “Türkiye Libya'da BM'nin girişimini destekliyor ”
Türkiye'nin, BM'nin girişimleriyle 17 Aralık 2015'te Fas'ın Suheyrat kentinde varılan “Libya Siyasi Anlaşması “nın etkin şekilde uygulanması için başından bu yana destek verdiğini vurgulayan İşler, anlaşmanın üzerinden iki yıl geçtiğine dikkati çekti.
İşler, Birleşmiş Milletlerin (BM) Libya Özel Temsilcisi Gassan Selame'ın eylül ayında göreve başladıktan sonra açıkladığı yol haritasını hatırlatarak, “Buna göre hükümeti başkanlık konseyinden ayıracaktı. Başkanlık konseyinin sayısını 9'dan 3 e indirecekti. Ardından da geniş katılımlı bir ulusal kongre toplanacak, geniş katılımlı bir ulusal konferans düzenlenecek ve bundan sonra da ilk fırsatta seçimlere gidilecekti. ” dedi.
Aradan zaman geçmesine rağmen bu yol haritasında bir türlü mesafe kat edilemediğini belirten İşler, Selame'nin iki hafta önce Türkiye'ye yaptığı ziyarette gelinen aşamayı şöyle anlattığını aktardı:
“Şu an seçmen listeleri yenileniyor. Libya'da 18 yaş üstü 4 buçuk milyon civarında seçmen var. Bunların büyük çoğunluğu seçmen listelerine kayıtlı değil. Dolayısıyla seçmen listelerinin yenilenmesi süreci başladı. Bize geldiğinde, 720 bin civarında yeni kayıt olduğunu ve bu sayının gittikçe arttığını söyledi. Bu seçmen listelerinin yenilenmesi nisan başına kadar devam edecek. ”
– “Mısır ve Birleşik Arap Emirlikleri'nin ciddi manada Libya'ya müdahalesi söz konusu ”
Bundan sonra Libya'da yaşanabilecek gelişmeleri değerlendiren İşler, “Anayasa konusunda bir referandum yapılabilir. Özel Temsilci bunun hazırlığını yapıyordu. Yıl sonunda veya önümüzdeki yıl başında bir genel seçim yapılarak Libya'nın yeni döneme bu şekliyle geçmesi yönünde faaliyetler var. ” diye konuştu.
Türkiye'nin bu faaliyetleri başından desteklediğini vurgulayan İşler, “Ancak Libya'da Doğu tarafı, bizim tutumumuzu net bir şekilde bilmesine rağmen zaman zaman uluslararası medyada, Arap basınında, Libya basınında Türkiye aleyhinde ciddi manada bir karalama kampanyası yürütülüyor. Türkiye'nin belli kesimlere silah desteği sağladığı, teröristleri desteklediği, son Bingazi patlamalarının arkasında Türkiye'nin olduğunu iddia ediyor Meclis Başkanı maalesef. Libya’da bazı kanallara bağlandığımda katıldığım programlarda bunu şiddetle reddettim. ” diye konuştu.
Libya Temsilciler Meclisi Dışişleri ve Uluslararası İşbirliği Komisyonu heyetinin kasım ayında Türkiye'ye geldiğini ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından da kabul edildiğini hatırlatan İşler, “Hatta kabulden sonra bazı milletvekilleri Türkiye'nin takip ettiği politikayı övdü. Ama bir baktık, bu açıklamalardan sonra bazı askeri şahsiyetler hemen Türkiye'yi suçlar mahiyette açıklamalarda bulundular.
Biz başından beri dış müdahalelere karşı olduğumuzu söyledik. Ama Libya'ya bölge ülkelerinden müdahaleler olduğunu biliyoruz. Özellikle Mısır ve Birleşik Arap Emirlikleri'nin ciddi manada müdahalesi söz konusu. Belki onların baskılarıyla Türkiye aleyhinde bu tür olumsuz açıklamalar geliyor. ” değerlendirmesinde bulundu.
– “İçerideki aktörler çözüm isterse, çözüm çok kolay ”
Libyalıların bir araya gelmesi ve Libya'da çözüm bulunması için gayret gösteren iyi niyetli ülkeler olduğuna dikkati çeken İşler, “Ama önce Libya’da siyasi taraflar çözüm istiyor mu sorusunu sormamız gerekiyor. Dışarıdan destek elbette önemli fakat esas itibariyle içeriden bir siyasi irade olması lazım. ” dedi.
Çözüm için tarafların bir araya gelmesi gerektiğini dile getiren İşler, “Siyasi anlaşma gereği biliyorsunuz Libya'da Ulusal Mutabakat Hükümeti (UMH) Başkanlık Konseyi Başkanı Fayiz es-Serrac, Devlet Konseyi Başkanı Abdurrahman Suveyhli ve Temsilciler Meclisi Başkanı Agila Salih İsa Guveyder var. Bu üç şahıs bir araya gelip bir toplantı yapmıyor. Sorun buradan kaynaklanıyor. Bu 3 kurumun başındaki şahıslar bir araya gelse ve Libya'da çözüm için çalışsa mesafe alınacağı kanaatindeyim. Biz böyle bir buluşmaya ev sahipliği yapmaya her zaman hazırız. ” diye konuştu.
Tarafların buluştuğu bir toplantıya Tunus'un da ev sahipliği yapabileceğini belirten İşler, “Eğer içerideki aktörler çözüm isterse, çözüm çok kolay. Ama içerideki aktörlerin de dış baskılardan, dış ülkelerin güdümünden tamamen kurtulması, bağımsız hareket etmesi gerekir. ” dedi.
Libya'da parti ve grupların kendi çıkarını bir kenara bırakarak Libya'yı öncelikli tutması gerektiğini vurgulayan İşler, bu bilincin siyasi aktörlerde oluşmadığını kaydetti.
İşler, şöyle devam etti:
“Bunun çıkmaz sokak olduğunu kendilerine de söylüyoruz. Libya'da halk zor durumda. Bir an önce halkın beklentilerini karşılamak gerek. Bu karşılanmadığı takdirde işlerin nereye varacağını kestirmek gerçekten zor. Onun için Libyalı siyasi aktörlerin hepsiyle yakın ilişki içindeyim. Hepsiyle görüşüyoruz, hepsine de bir an önce bir çözüm bulun, bir an önce bir icraat hükümeti, bir ulusal uzlaşı hükümeti kurulsun, bir mutabakat oluşsun diyoruz. Çalışan, icraat yapan bir hükümet olması lazım. Hem doğuda hem batıda var ama maalesef çalışan kimse yok. ”
Ülkede çözümün güçlü bir hükümetin kurulmasından geçtiğinin altını çizen İşler, o hükümetin kuracağı güçlü ordunun da silahlı grupları kontrol altına alarak silahlardan arındırabileceğinin altını çizdi.
– “Kaçırılan Türk vatandaşları için gayret gösteriyoruz ”
Kaçırılan Türk vatandaşlarına ilişkin son durumu da değerlendiren İşler, “Libya'da güçlü bir hükümetin olmamasının doğal bir sonucu olarak maalesef kaçırılan şahıslarla ilgili bir sonuca ulaşamadık. Ama en kısa zamanda sonuca ulaşmak için gayret gösteriyoruz. Sağlık durumlarının iyi olduğu haberini aldık, alıyoruz. ” dedi.
Bir an önce bu konunun çözülmesi için Libya'daki taraflarla gerekli temasın kurulduğunu söyleyen İşler, “Bu ayın 24'ünde Libya Başbakanı Fayiz es-Serrac Türkiye'de olacak. İstanbul'da Libya-Türkiye arasındaki ekonomik ilişkilere dair düzenlenecek bir konferansın açılışına katılacak. Bu toplantıyı da fırsat bilerek kaçırılan mühendislere ilişkin bir gelişme kaydedilmesini kendisinden özellikle talep ettik.
Libya çok geniş bir coğrafya, güçlü bir devlet otoritesinin her tarafta yaygın olmaması nedeniyle bu tür sorunlarla karşı karşıya kalınıyor. ” diye konuştu.
