ANKARA (AA) – EBRU ŞENGÜL – Filistin ile İsrail arasında BM öncülüğünde kurulan Gazze’nin Yeniden İnşası Mekanizması kapsamında, 2014 yılından bu yana bölgede yaklaşık bin 194 proje geliştirildi. Söz konusu projelerden, 628’i konut sektöründe gerçekleşti, enerjide onaylanan 19 projenin ise sadece 5’i tamamlanabildi.
AA muhabirinin Gazze’nin Yeniden İnşası Mekanizması raporundan derlediği verilere göre, söz konusu mekanizmanın kuruluşundan itibaren Gazze’de çeşitli alanlarda geliştirilen projelerin içeriğinin daha çok barınmaya yönelik olduğu belirlendi.
Sağlık, konut, yol ve altyapı inşası, su, enerji, eğitim ve tarım gibi sektörleri kapsayan alanlardan, 628 projelik gerçekleştirme oranı ile en büyük payı konut inşaat sektörü aldı. Bu çerçevede, Gazze’nin enerji probleminin neden çözülemediği ise geçen 3 yılda gerçekleştirilen, inşaat aşamasında olan, başlanan ve değerlendirilen projelerin akıbetiyle ortaya çıktı.
Söz konusu sürede, Gazze’nin elektrik sıkıntısının giderilmesi amacıyla geliştirilen ve teklif edilen enerji alanındaki proje sayısı tarımdan sonra en az proje gerçekleştirilen alan oldu.
Enerjide teklif edilen ve çoğunluğu elektrik iletim ve dağıtım sistemleri gibi alanlarda olan 19 projeden sadece 5’i tamamlanabilirken, söz konusu projelerin 6’sı da inşaat aşamasında bulunuyor. Enerjide sadece 5 proje onaylanırken, bir proje için prensipte anlaşma sağlandığı, 2 projenin ise henüz değerlendirildiği belirtildi.
Gazze’de enerji bağlantı sisteminin yenilenmesi, yakıt girişinin kolaylaştırılması, arttırılması ve yakıt kaynaklarının çeşitlendirilmesi, mevcut hatların kapasitesinin arttırılması ve ek güç kaynaklarının kurulması enerji talebinin karşılanmasında kritik önem taşıyor.
– “Gazze’nin gazı Filistin’e enerji bağımsızlığı sağlar”
Türkiye Enerji Stratejileri ve Politikaları Araştırma Merkezi (TESPAM) Başkanı Oğuzhan Akyener, söz konusu 19 projenin hepsinin tamamlanması durumunda dahi Filistin’in enerji probleminin çözülmeyeceğini, aksine enerji erişimi arttığı için talebinin de artacağını söyledi.
Talebin artmasının ise elektrik ithalatı yaptığı İsrail’e daha fazla bağımlı olması anlamını taşıyacağını belirten Akyener, “Filistin’in enerji konusundaki sorunları, Gazze’nin Yeniden İnşası Mekanizması gibi neredeyse tamamen İsrail’in kontrolünde olan bir yapı ile çözülemez.” dedi.
Akyener, Filistin’in yaklaşık yıllık enerji tüketiminin 5 milyar kilovatsaat civarında olduğunu vurgulayarak, “Mevcut tüketime nazaran, yerli imkanlar ile bu ihtiyacın ancak yüzde 10’luk bir kısmı üretilebilmekte. Yüzde 10’luk kısım kapsamında da var olan fosil yakıtlı santrallerden üretilen elektriğin hammaddesi ithal edilmektedir. Diğer yüzde 90’lık kısmın büyük bir çoğunluğu, yüksek tarifeler ile İsrail’den karşılanıyor. YİM kapsamında elektrik nakil ve dağıtım hatlarındaki iyileştirmeler, yerli kaynaklar bulunmadığı müddetçe, sadece refah seviyesini biraz arttırmaya yarayacak, onun dışında Filistin’in İsrail’e bağımlılığını daha fazla arttırmaktan öteye geçemeyecektir.” değerlendirmesinde bulundu.
Gazze kıta sahanlığı kapsamına giren 3 adet keşfedilmiş ve hatta üretime alınmış saha bulunduğuna işaret eden Akyener, şunları kaydetti:
“Bunlar İsrail’in üretmeye devam ettiği 20 milyar metreküplük tahmini rezervi ile Noa Sahası, 12 milyar metreküplük rezervi ile Mari sahası ve Filistin’in değerlendiremediği Gazze Sahasıdır. Filistin ve İsrail ile yapılacak görüşmeler neticesinde, uygun pazar bulunması durumunda, 30 milyar metreküplük bir rezerve sahip olduğu düşünülen Gazze sahası geliştirilerek üretime alınabilir. Filistin’in toplam mevcut enerji tüketiminin gaz eşdeğerinin bugün için 0,45 milyar metreküp civarında olduğu ve bunun belli bir oranda artacağı düşünülürse, İsrail tarafından uygun dağıtım ve nakil izinleri alındığı taktirde, Gazze sahasından üretilecek gaz Filistin’in enerji bağımsızlığını uzun süre sağlayacaktır.”
