Yüzbinlerce sayfalık AB müktesebatını Türkçeye çeviriyorlar

ANKARA (AA) – ZUHAL DEMİRCİ – Dışişleri Bakanlığı Avrupa Birliği Başkanlığı bünyesinde çalışmalarını yürüten Çeviri Eşgüdüm Başkanlığı, Avrupa Birliği (AB) müktesebatının Türkçeye çevrilmesinde kilit rol oynuyor.

Çeviri Eşgüdüm Başkanlığından edinilen bilgiye göre, müstakil bir birim olarak 8 Haziran 2011'de kurulan Başkanlık, AB Başkanlığının 2000 yılında kurumsal yolculuğuna AB Genel Sekreterliği olarak başlamasının ardından çeviri çalışmalarına 2002'de başladı.

İngilizceden Türkçeye ve Türkçeden İngilizceye çevirilerin yapıldığı birimde 11 tecrübeli mütercim çalışıyor.

Mütercimler, çeviri çalışmalarının yanı sıra pek çok üniversitede davetli konuşmacı olarak yaklaşık 15 yıldır edindikleri tecrübeleri akademi dünyasıyla paylaşıyor.

Başkanlık, Türkiye'nin AB'ye katılım sürecinin yol haritası “Müzakere Çerçeve Belgesi ” uyarınca, üyelik gerçekleşmeden tüm AB müktesebatının Türkçeye çevrilmesini amaçlıyor.

Başkanlık, müktesebat çevirisinin yanı sıra müzakere sürecinin temel belgeleri arasında yer alan ilerleme raporları (yeni adıyla ülke raporları), strateji belgeleri, eylem planları, ulusal programlar, çeşitli basın duyuruları, ilke kararları ve diğer temel çalışma dokümanlarının çevirisini de yapıyor.

– Müktesebatın çevirisi katılım süreci için önemli

Katılım müzakerelerinin yürütüleceği esaslara göre Türkiye müktesebatın Türkçeye çevirisini katılımdan uygun bir süre önce tamamlamakla yükümlü.

Bu nedenle müktesebat çevirisi, Türkiye'nin AB'ye katılım sürecinin ana unsurlarından birini oluşturuyor.

AB müktesebatı temel olarak kurucu antlaşmalar uyarınca kabul edilen ikincil mevzuat ve AB Adalet Divanı kararlarından oluşuyor. Müktesebatın Eylül 2018 itibarıyla hacmi yaklaşık 205 bin AB Resmi Gazetesi sayfasına denk düşüyor ve 20 bin adetten fazla mevzuattan oluşuyor.

Müktesebatın çevirisiyle terminolojik tutarlılığın da sağlanması amaçlanıyor. Bu sayede, sadece devletlerarası ilişkilerde değil, bireysel ve toplumsal hayatın hemen her alanında düzenlemeler öngören müktesebatta yer alan binlerce teknik terimin Türkçe karşılığı en güvenilir şekilde tespit edilecek.

– Türk mevzuatını da İngilizceye çeviriyorlar

Diğer yandan AB'ye uyum çerçevesinde hazırlanan Türk mevzuatının veya hazırlanan taslakların İngilizceye çevrilmesi ihtiyacı doğuyor. Bu bağlamda, çeviri çalışmaları bazı durumlarda müzakere sürecinin ilerlemesi bakımından da kilit önem taşıyor.

AB müktesebatı çevirilerinin istenen kaliteyi yakalayabilmesi, AB mevzuatının Türk iç hukukuna aktarılması aşamasında yanlış veya eksik çeviriden kaynaklanabilecek aksaklıkların önlenmesi bakımından da önemli. Bu kapsamda, AB Adalet Divanı karşısında zor durumda kalmış pek çok aday ülke olduğu biliniyor.

Çevirilerde, AB müktesebatının kendine özgü dilinin anlaşılması ve “Birlik Hukuku “ndaki kavramların tam karşılığının sağlanabilmesi mütercimlerin en çok zorlandığı konuların başında geliyor.

Hem teknik hem de hukuki metinlerden oluşan AB müktesebatının çevirisi için alan bilgisinin yanı sıra hukuk bilgisine ihtiyaç duyuluyor.

– Çeviri rehberi ve sözlüğü

Başkanlık, yüzbinlerce sayfadan oluşan müktesebatın çevirisinde bir standart oluşturmak için 2009'da AB Mevzuatı Çeviri Rehberini yayımladı. Bu sayede sürekli güncellenen ve insan kaynağı ihtiyacının arttığı müktesebat çevirisinde yeni başlayanlar için de kılavuz niteliğinde kaynak bir metin hazırlanmış oldu. Üniversitelerde de kaynak olarak kullanılan bu metin 2010 ve 2016'da güncellendi.

Diğer yandan AB alanında çevirilerde yaygın kullanılan AB Terimleri Sözlüğü de Başkanlığın 2009'da yayımladığı önemli dokümanlar arasında yer alıyor.

– Genç Çevirmenler Yarışması

Müzakere Çerçeve Belgesi kapsamında AB kurumlarının gerektiği gibi işlemesi için ihtiyaç duyulan yeterli sayıda çevirmenin yetiştirilmesi de Türkiye'nin yükümlülükleri arasında yer alıyor.

Bu kapsamda, Türkiye'de üniversitelerin mütercim-tercümanlık ve çeviri bilim bölümlerinde okuyan öğrencilerin katılımıyla her yıl “Genç Çevirmenler Yarışması ” düzenleniyor. İngilizce, Fransızca ve Almanca çevirileriyle ilk üçe giren genç mütercimler, Belçika'nın başkenti Brüksel'deki yerleşik AB kurumlarının çeviri birimlerine ziyaret gerçekleştiriyor. Buna göre 2010'dan bu yana düzenlenen bu yarışmalara 848 öğrenci katıldı.

ALATURKA AİLESİ ÜYELERİ NE DİYOR?