Kuraklık, Kovid-19 ve ekonomik sıkıntılar Faslı koyun çobanlarının gelir kaynaklarını vurdu

RABAT (AA) – ABDULMECİD EMYAY – Kuraklık krizi ve Kovid-19 salgınının olumsuz etkileri sebebiyle yem fiyatları artarken hayvan fiyatlarının düşmesi Fas'taki göçebeleri ve çobanları zor durumda bırakıyor.

Fecic ve Burafe bölgelerinde yıllardır devam eden aşırı kuraklık, göçebe hayatı ile koyunların bakımı ve ekmek parası kazanma yollarını en çok tehdit eden etkenlerin başında geliyor.

Fas Tarım Bakanlığı verilerine göre, 2020 yılının Aralık ayında ülkenin doğusuna yağan toplam yağış oranı bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 40 azaldı.

Çobanlar için kuraklık koyunları otlatma alanlarının daralması ve yem maliyetinin artışı anlamına geliyor. Yaşanan bu artış çobanların çektiği ekonomik sıkıntıyı daha da artırıyor ve yaptıkları işe dair umutlarını öldürüyor.

– Kovid-19'un olumsuz etkileri

Bu kronik soruna Kovid-19 salgınının getirdiği olumsuz etkiler ve daralan ülke ekonomisi nedeniyle devlet desteğinin azalması da eklenince göçebeler ve çobanlar için hayat daha da zorlaşıyor.

Faslı çobanlar, devlet yardımları biri yerli olmak üzere iki koyun ırkı arasında yapılırken ayrım yapılmasından şikayet ediyor.

Bunlardan ilki "el-Dagma" adlı yerli koyun. Çobanların sadece yüzde 10'unun bu koyun türüne sahip olduğu tahmin ediliyor. Genellikle yerel yönetimler bu koyun türlerine sahip olanlara hayvancılık yardımları sağlıyor.

"Beyaz" olarak adlandırılan diğer koyun cinsi bölge ikliminin doğasına uyum sağlıyor. Üretim bolluğu nedeniyle çobanların çoğunda olmasına rağmen, Faslı yetkililer bu koyun türüne sahip olan çobanlara destek vermiyor.

– "Vaziyet artık içinden çıkılamaz bir hale geldi"

Geçimini hayvancılıkla sağlamaya çalışan Muhammed Veled Omer el-Gazzali, çadırını yüksek ve ağaçsız bir mevkiye kuruyor. Çadırın çevresinde zayıf koyunlar kuzularıyla beraber dolaşıyor.

Çöl ve çadır hayatı yaşlı çoban Gazzali'ye dedelerinden miras kaldı ama bu meşakkatli hayat büyük oğlunu hiç cezbetmiyor. Yeni nesil hayatını farklı bir şekilde kazanmak için değişik fırsatlar peşinde koşuyor.

Gazzali, “Fas bize yardım etmeyi bıraktı. Bu sebeple geçinebilmek ve hayvanlar için yem alabilmek için mecburen sahip olduğumuz koyunlardan bazılarını satmaya başladık.” dedi.

“Koronavirüs zararlarımızı kapatmak için içimizde kalan son ümitleri de aldı götürdü ve geriye büyük bir ekonomik enkaz kaldı. Pazarlarda koyun satmak bir hayal oldu.” diye konuşan Gazzali’ye göre bir küçük başın değeri 1300 dirhemken (150 dolar), 200 dirheme (23 dolar) düştü ve bir poşet arpa bir koyundan daha değerli hale geldi.

Yaşadıkları ekonomik darboğazdan şikayet eden Gazzali, “Vaziyet artık içinden çıkılamaz bir hale geldi. Genç çobanlar biriken borçlarını ödemek için sürülerini kaybetti." ifadelerine yer verdi.

– "Salgın sıkıntıları ikiye katladı"

Göçebelik ve çobanlık hayatına verdiği önemle bilinen Faslı hukukçu aktivist Reşid Ayyat, "Ülkede yaşanan ekonomik krizin yanı sıra göçebe toplumu en çok olumsuz etkileyen şey bölgedeki soğuk hava şartları ve kurak iklimdir." dedi.

Ayyat, bölgenin deniz sınırından 1500 metre yüksekte olduğunu bu sebeple Fas'ın en soğuk bölgelerinden biri olarak kabul edildiğini söyleyerek, "Bölgenin çok soğuk olması çobanlık gibi bu tarz işlerde çalışan işçilerin hayatını çok olumsuz etkiliyor." ifadelerini kullandı.

Yeni tip koronavirüsün (Kovid-19) ekonomik krizi derinleştirdiğini belirten Ayyat, "Kovid-19 salgınıyla koyun çobanlarının çektiği sıkıntılar ikiye katlandı ve bu durum çobanları alternatif yolları araştırmaya itiyor." diye konuştu.

ALATURKA AİLESİ ÜYELERİ NE DİYOR?