İSTANBUL (AA) – NARGES RIZAI – İranlı ekonomi uzmanı Hüseyin Ragfer, ülke ekonomisinde derin ve yapısal reformlar yapılmaması halinde yeni tip koronavirüs (Kovid-19) nedeniyle ülkede ağırlaşan kriz ortamının daha da derinleşebileceğini söyledi.
Tahran Ez-Zehra Üniversitesi İktisat Fakültesi Öğretim Üyesi Ragfer, Kovid-19 salgını nedeniyle ülkede ağırlaşan şartları ve ABD yaptırımlarının etkilerini AA muhabirine değerlendirdi.
– Petrole değil vergi gelirine dayalı ekonomi
İran ekonomisinin petrole dayandığına ancak ABD'nin tek taraflı yaptırımları nedeniyle petrol ihracatında ciddi oranda düşüş yaşandığına dikkati çeken Ragfer, "Hükümet, petrol satışına bağımlı ancak şu anda petrol gelirleri ortadan kalkmış vaziyette olduğu için büyük ekonomik sorunlarla karşı karşıya. Böyle şartlarda ülke ekonomisinin yapısı değiştirilmeli ve ekonomiyi petrol gelirleri yerine vergi gelirlerine bağlı hale getirmek için bir plan hazırlanmalı." dedi.
Ragfer, buna karşın karar verici kişilerin mevcut durumdan fayda sağladığını ifade ederek, şöyle devam etti:
"Tek yol servet sahiplerinin vergilendirilmesidir. İran'da çok yüksek oranda vergi muafiyeti var. Yani bu, bir grubun vergilendirilmediği anlamına geliyor. Bana göre, bu muafiyetler kaldırılmalı, vergiler alınmalı ve vergi sistemi şeffaf ve etkin hale getirilmeli. Bununla birlikte özel sektörün faaliyetleri de etkinleştirilmeli."
– Vergilendirilmesi halinde ciddi gelir sağlanacak sektörler var
Ülkede vergi kaçakçılığının da yaygın olduğunu söyleyen Ragfer, vergilendirilmesi halinde ciddi gelir sağlanacak gayrimenkul sektörünün yanı sıra borsa, altın alım satım işleri ve döviz piyasası gibi ticari faaliyetlerden elde edilen gelirlerin vergilendirilmediğini belirtti.
Ekonomik faaliyetlerin devlet yerine özel sektör tarafından sürdürülmesi gerektiğini savunan İranlı ekonomist, özel sektörün ekonomide daha etkin olması için güçlü teşvikler almadığını dile getirdi.
– "Salgın yapısal ekonomik kararlar alınması için fırsat"
Kovid-19 salgınına karşı hükümet tarafından alınan ekonomik tedbirlerin ülke ekonomisindeki sorunları çözemeyeceğini kaydeden Ragfer, "Ekonomik kriz ve korona salgını, ülkedeki siyasetçiler için derin ve yapısal ekonomik kararlar almaları için bir fırsat oluşturdu. Bu kararların alınmaması halinde ekonomik alandaki kriz daha da derinleşecektir. Son 30 yıldır sermaye ve iktidar sahiplerinin yararına olan ülkenin mevcut ekonomik yönünü değiştirmek için daha derin reformlar yapılması gerekiyor." diye konuştu.
Ragfer, buna rağmen henüz bu kararların alınacağına dair herhangi bir işaret olmadığına dikkati çekti.
– Kaynak israfının önüne geçilmeli, adil şekilde halka dağıtılmalı
Ülkedeki kaynakların adil bir şekilde tüm halka dağıtılması gerektiğini vurgulayan Ragfer, şöyle devam etti:
"Bunun için hükümet servet sahiplerinden insaflı vergiler almalı, mevcut kaynakların dağıtımında kaynak israfının önüne geçmeli ve bu kaynakları ülke içindeki üretim faaliyetlerine yönlendirmeli. Bu gerçekleşmediği takdirde sosyal kaynak veya ulusal gelir dağılımı çok daha çarpık eşit olmayan bir hale dönüşecek."
Bu durumun da İran'da geniş çaplı memnuniyetsizliklere yol açabileceğini vurgulayan Ragfer, ülkenin idaresinin de çok ciddi sorunlarla karşılaşabileceği uyarısında bulundu.
İranlı ekonomist Ragfer, Kovid-19 salgınının yayılmasının önüne geçebilmek için kentlerin karantinaya alınmasına ilişkin çağrıların hükümet tarafından kabul görmemesinin temel nedenlerinden birinin de ekonomik sorunlar olduğunu sözlerine ekledi.
