ANKARA (AA) – TUĞRUL ÇAM – Fransa Ulusal Meclisinde antisemitizm ile antisiyonizmi aynı sayan karar tasarısı, bu iki kavram arasındaki farkın önemini bir kez daha gündeme getirdi. Kavramlar arasındaki net ayrıma rağmen Fransız meclisinin bunları eş değer sayması, kararının doğruluğunu tartışmaya açtı.
Fransa'da meclisin antisiyonizmi (siyonizm karşıtlığı) antisemitizm (Yahudi karşıtlığı) ile eş değer sayan ve herhangi bir yaptırımı olmayan yasa tasarısını salı günü onaylamasının ardından, çok sayıda bilim insanı ve akademisyen bu iki kavramın eş değer tutulamayacağını savundu. Bu kişiler tezlerinde antisemitizmle mücadelenin önemine vurgu yaptı ancak siyonizm karşıtlığının da meşru olduğu görüşünü savundu.
Dünyanın birçok yerindeki antisiyonist Yahudiler de tasarıya itiraz ediyor. Fransa, İsrail ve birçok ülkede görev yapan 127 Yahudi akademisyen, Le Monde gazetesinde yayımlanan açık mektupta, antisemitizmle mücadelenin önemli olduğunu ancak siyonizm karşıtlığını antisemitizmle eş değer sayan yasa tasarısına karşı çıktıklarını belirtti.
Akademisyenler, siyonizm karşıtlığının meşru olduğunun altını çizdi.
Siyonizm karşıtlığı ile antisemitizmin aynı şey olmadığına vurgu yapan akademisyenler, bir devleti eleştirmenin ''siyonizm karşıtlığı'' anlamına gelmediğini kaydetti.
Yasayı savunanlar, antisemitiklerin siyonizm karşıtlığının arkasına sığınarak gizlice Yahudi karşıtlığı yaptığını iddia ediyor.
– Antisiyonist Yahudiler de bulunuyor
Akademisyenlerin de vurguladığı gibi antisemitizm (Yahudi karşıtlığı) ile antisiyonizm (siyonizm karşıtlığı) kavramları farklı anlamlar taşıyor.
AA muhabirinin derlediği bilgilere göre, antisemitizm, birçok kaynakta "Yahudi halkına karşı hoşnutsuzluk sergileyen dil veya tavır, Yahudilere karşı adaletsiz davranma ve ayrımcılık yapma" şeklinde tanımlanıyor. Dünyanın birçok yerinde bu tür olaylar, tavır ve dil kullanımının ciddiyetine bağlı olarak nefret suçu kapsamında değerlendirilebiliyor.
Uluslararası Holokost Anma İttifakı, antisemitizmi "Yahudilere karşı nefret şeklinde ifade edilebilecek belli bir algı" şeklinde tanımlıyor.
Siyonizm ise Filistin'de bir Yahudi devleti kurmak amacıyla ortaya çıkan milliyetçi siyasi hareket olarak tanımlanıyor. Adını Kudüs'ün eski çağlardaki adı "Sion", "Siyon" veya "Zion"dan alan siyonizme karşı çıkan Yahudi gruplar da bulunuyor. Yani, Yahudiler de antisiyonist olabiliyor.
– Antisemitizm
Antisemitizm kavramının yaygın kullanımı 19. yüzyılın ortalarında, başta şimdiki Almanya ve Avusturya olmak üzere Avrupa'da görülmeye başladı. Kavram, ortaya çıkışından bu yana ırk temelinde özel çağrışımlar içeriyor.
Semitik (Sami) kavramı ilk olarak dil biliminde kullanılan bir terim olarak ortaya çıktı. Yazılı bir kaynakta semitik kelimesini ilk kez Alman tarihçi August Ludwig von Schloser 1761'de yayımlanan bir eserde kullandı.
İngiliz asıllı Amerikalı tarihçi Bernard Lewis, antisemitizmin herhangi bir grubun veya milletin bir başka gruba, ırka veya azınlığa karşıtlığından farklı olarak "kendine has özellik" taşıdığını savunuyor. Lewis, bir makalesinde bunu anlatırken "Antisemitizmin kendine has özelliği Yahudilerin Hristiyanlıkla hususi ilişkisinde ve Hristiyanlıkta inançlarının kökeniyle ilgili Yahudilere biçilen rolde yatmaktadır." diyor.
Bu terimin ırk temelinde kullanımı daha sonra 18. yüzyıldaki Fransız Aydınlanması ile ilgili yazılarda ortaya çıktı. Yaygınlaşması ise 19. yüzyılda başladı ve "antisemitizm" kelimesi ilk kez Almanya'da kullanıldı. Bu terimin kullanımı Almanya'da daha sistematik bir form aldı ve Batı Avrupa ile Orta Avrupa'da giderek arttı.
Birinci Dünya Savaşı öncesinde antisemitizm Avrupa'nın büyük kısmında ve ABD'de sağcı politikaları savunan kesimlerde görülüyordu. Yahudiler ve "Yahudi davranışı" hakkındaki yargılar bu dönemde artış gösterdi.
Savaşı kaybeden Almanya'da "Yahudilerin Almanları sırtından bıçakladığı" görüşü, Bolşevik Devrimi ve komünizmi savunan Troçki gibi bazı önemli isimlerin Yahudi oluşu ve 1929'daki ekonomik krizin de etkisiyle Yahudi karşıtlığı arttı.
İkinci Dünya Savaşı'ndan önce 1933'te Almanya'da Nazilerin iktidara gelmesiyle Yahudi karşıtı yasalar çıkarıldı. Nuremberg Yasalarıyla kana göre tanımlama getirildi ve ayrımcılık başladı. 1939-1945 arasındaki İkinci Dünya Savaşı'nda Avrupa'da yaklaşık 6 milyon Yahudi Naziler tarafından hapsedildi ve öldürüldü.
– Siyonizm ve antisiyonizm
Fransız İhtilali sonrasında farklı dinden olanların yasa önünde eşitliği fikri Batı Avrupa'da yayılmaya başladı. Bu bölgedeki Yahudiler bulundukları toplumlara entegre oldular.
Doğu Avrupa ve özellikle Çarlık Rusyası'nda Yahudiler devlet temelli ya da dini temelli baskılara maruz kaldı. Bölgedeki Yahudilerde ilk göç düşüncesi ortaya çıktı. Rus baskısı karşısında siyonizmin doğuşundan önce Filistin’e ilk önemli Yahudi göçü böylece başladı.
Sistemli bir siyasi hareket olarak siyonizmin kurucusu ise Theodor Herzl oldu. Herzl, 1890'larda Avrupa’da ve diğer yerlerde Yahudiler arasında teşkilatlanmayı sağladı. Hareketin Avusturyalı önderlerinden Nathan Birnbaum 1893'te ilk defa siyonizm terimini ortaya attı. Herzl ise Yahudilere ait bir devlet fikrini işlediği "Der Judenstaat" (Yahudi Devleti) kitabını 1896'da yayımladı.
İlk kez 1897'de İsviçre'nin Basel kentinde toplanan Dünya Siyonist Teşkilatı, Filistin'e sürekli göçü düzenleme ve siyasi, ekonomik, yerleşimci faaliyetleri yürütme yolunda en temel organ niteliğini o günden itibaren korudu. İkinci Dünya Savaşı sonuna kadar birkaç göç dalgasıyla yüz binlerce Yahudi Filistin'e göç etti. Yahudilerin Filistin'de çeşitli yöntemlerle Arapları yerlerinden ederek hem toprak mülkiyeti almaları hem de nüfuslarını artırmasından sonra 1948'de İsrail kuruldu.
Kuruluş bildirisinde İsrail'in Yahudi halkının doğal ve tarihi haklarına dayanılarak kurulduğu iddiası bulunuyordu. Bu "tarihi haklar" kavramı siyonist propagandada önemli yer teşkil ediyor ve "Kitabı Mukaddes" kaynaklı "vadedilmiş topraklar" kavramına dayanıyor.
Antisiyonizm yani siyonizm karşıtlığı ise 1948 öncesinde İsrail devletinin kurulmasına, Yahudilerin kendilerini yönetmesini öngören siyasi harekete, sonrasında ise İsrail devletine karşıtlık anlamına geliyor.
– Bazı antisiyonist Yahudiler İsrail'in varlığını sorguluyor
Tarihçi Bernard Lewis'e göre, Yahudiler ve onları destekleyenler, İsrail devleti ya da siyonizme olan karşıtlığı sıklıkla antisemitizmle tarif etme ve ilişkilendirme eğilimini gösteriyor.
Halbuki, siyonizmin ortaya çıkışından bu yana antisiyonizm kabul gören fikirler arasında yer alıyor. Antisiyonizm, özellikle İkinci Dünya Savaşı'na kadar dünyanın birçok yerindeki çok sayıda Yahudi arasında kabul gören bir Yahudi ideolojisiydi.
İsrail devletinin varlığını farklı yönlerden sorgulayan antisiyonist fikirler bugün de bazı Yahudi kesimler arasında kabul görüyor. Örneğin bazı Ultra-Ortodoks (Haredi) Yahudiler, "İsrail Krallığını" yalnızca Mesih'in kurabileceği iddiasıyla İsrail'i tanımıyor ancak Yahudi şeriatını yaşatmak için kerhen İsrail'de yaşadıklarını dile getiriyor.
