EL HALİL (AA) – AVAD ER-RUCUB – İşgal altındaki Batı Şeria'da yer alan Roma dönemine ait El-Murak Sarayı, kimi zaman buradaki tarihi eserlere el koyan kimi zaman da alanda dini ayinler gerçekleştiren Yahudi yerleşimcilerin türlü ihlalleriyle karşı karşıya kalıyor.
Yaklaşık 2 bin yıl önce, Batı Şeria'nın güneyinde 1600 metrekarelik bir alan üzerinde en lüks saraylarından birini inşa eden Romalılar, sarayın yakınına ölülerini gömmek için kayalara oydukları bir de mezarlık yaptı.
El Halil kentinin batısındaki bir Filistin köyünde yer alan El-Murak Sarayı, tarihi yapı olma özelliğine rağmen, Yahudi yerleşimlerin türlü ihlallerine maruz kalıyor. Kimi zaman buradaki tarihi eserlere el koyan yerleşimciler, kimi zaman da sarayın bulunduğu alanda dini ayinler gerçekleştiriyor.
El Halil Üniversitesi Tarih Bölümü hocalarından Şevket Hicce, AA muhabirine yaptığı açıklamada, 1969-1981 yıllarında bölgede yapılan arkeolojik kazıların El-Murak Sarayı ve ait olduğu döneme ait bilgileri ortaya koyduğunu söyledi.
Alanda bulunan tüm eserler ve tasarımlar ile sarayın Romalılara ait olduğunu ve erken Roma döneminde (MÖ 63-MS 135) kullanıldığını belirten Hicce, araştırmalara göre mekanda en son MS 68 yılında yaşandığını kaydetti.
– İsrail'in, "bölgede Yahudilere ait eserler bulunduğu" iddiası asılsız
Sarayın kalıntılarının bulunduğu alanda, su kanalları, kuyular, bodrumlar, sığınaklar, atlar için ahırlar, misafirhane ve yaşam alanlarına ait izler olduğunu aktaran Hicce, "Sarayın yakınında kayaların içine oyulmuş güzel bir mezar bulunuyor. Mezarın bölgede yaşamış aristokrat bir aileye ait olduğu düşünülüyor." dedi.
Mezardaki süslemelerin de Romalılara ait olduğunu ve semavi dinlere ilişkin herhangi bir sembolün yer almadığını kaydeden Hicce, İsrail'in, "bölgede Yahudilere ait eserler bulunduğu" iddialarının asılsız olduğunu, bölgeyi ziyaret için gerçeklerin değiştirilmeye çalışıldığını ifade etti.
İsrail güçleri ile Yahudi yerleşimler El-Murak Sarayı'nın bulunduğu alana zaman zaman baskınlar düzenliyor. En büyüğü 2017 yılında gerçekleştirilen bu baskınlarda bölgedeki bazı tarihi eser niteliğindeki taşlara el konuldu, Yahudi yerleşimciler burada dini ayinler gerçekleştirdi.
– Kayanın içine oyulmuş mezarlık iki kattan oluşuyor
Turizm Bakanlığı yetkilisi Cebr Muhaysin de bölgedeki mezarlığın iki kattan oluştuğunu, ilk katında, defnedilen kişinin adının yer aldığı mezar odalarının bulunduğunu söyledi.
Mezarlığın ikinci katının ise yerin altında olduğunu aktaran Muhaysin, buraya gizli bir yerden girildiğini ve içeride 3 mezarın bulunduğunu ifade etti.
Muhaysin, mezarlardan birinin bölgedeki Roma garnizonunun komutanına ait olabileceğinin tahmin edildiğini dile getirdi.
– İsrail, tarihi eserleri tahrip ediyor
Muhaysin ayrıca 12 binden fazla sit alanının sadece 7 bininin belgelendiğini, diğerlerinin ise İsrail güçleri tarafından tahrip edildiğini belirtti.
Bu alanların İsrail'in kontrolündeki "C bölgesinde" bulunduğunu kaydeden Muhaysin, Filistin yönetimine bağlı kurumların bu alanları korumada karşılaştığı engellere işaret etti.
El-Murak Sarayı'nın bulunduğu sit alanının ise "B bölgesinde" yer aldığına dikkati çeken Muhaysin, buna rağmen alanın, İsraillilerin baskınlarından kurtulamadığını belirtti.
Filistin ile İsrail yönetimi arasında 1995'te imzalanan "İkinci Oslo Anlaşması" çerçevesinde Batı Şeria; A, B ve C bölgelerine ayrılmıştı.
Yüzde 18'i kapsayan "A bölgesi"nin yönetimi idari ve güvenlik olarak Filistin'e, yüzde 21'lik "B bölgesi"nin idari yönetimi Filistin'e "güvenliği" İsrail'e devredilmiş, yüzde 61'ini oluşturan "C bölgesi"nin ise "idari yönetimi ve güvenliği" İsrail'e bırakılmıştı.
