MERSİN/HATAY (AA) – MUSTAFA ÜNAL UYSAL/SALİM TAŞ – Caretta caretta ve yeşil deniz kaplumbağalarının önemli yuvalama alanları arasında yer alan Mersin ve Hatay'da, sahillerde temizlik ve levha yerleştirme çalışması yapıldı, bazı anaç kaplumbağalar da kumsallara yumurta bırakmaya başladı.
Her yıl binlerce yavrunun denizle buluştuğu Mersin'de, hava sıcaklığının yükselmesiyle sahillere gelmesi beklenen anaç kaplumbağalar için kumsallarda hazırlık yapıldı.
Koruma altında olan Erdemli ilçesindeki ODTÜ Deniz Bilimleri Enstitüsü sahilinde deniz kaplumbağalarının yuva yapmaya başlaması üzerine enstitü yetkilileri, bölgede temizlik çalışması başlattı.
Deniz kaplumbağalarını etkilememek ve yuvalarının daha kolay bulunması için de drone ile çalışma yapan araştırmacılar, yuva tespitinin ardından vatandaşları uyarmak için bölgeye tabelalar astı.
ODTÜ Deniz Bilimleri Enstitüsü Müdür Yardımcısı Dr. Devrim Tezcan, AA muhabirine, deniz kaplumbağalarının koruma altında olan enstitü sahiline yoğun ilgi gösterdiğini söyledi.
Sahil şeridinin, izole olmasının deniz kaplumbağaları için avantajını anlatan Tezcan, yumurtlama döneminde enstitü sahilindeki hareketliliği en aza indirdiklerini kaydetti.
Tezcan, kumsalda çalışma yürütmeye başladıkları 2013'ten bu yana kaplumbağaların bölgeye yuva yaptığını gözlemlediklerini aktararak, şöyle konuştu:
"Bu yıl drone ile alanda deniz kaplumbağalarının kumsala çıkışlarına yönelik izleme çalışması yapıyoruz. Bu şekilde geniş bir alanı hızlı bir şekilde tarayabiliyoruz. Yuvaları havadan tespit ediyoruz. Drone ile yuva tespit ettiğimizde arkadaşlarımız hızla yuvaya gidip inceleme yapıyor. Gerçek yuvaya ise koruyucu kafesler ve uyarıcı levhalar koyuyoruz. Drone bu alanda yeni yeni kullanılmaya başlandı. Bu şekilde zamandan tasarruf ediyoruz. Ayrıca yuvaları görüntüyle kayıt altına alıyoruz."
– "Burası görece korunaklı ve müdahale edebildiğimiz alan"
ODTÜ Deniz Bilimleri Enstitüsünde Araştırmacı Dr. Evrim Kalkan Tezcan da deniz kaplumbağalarının 100 milyon yıldan bu yana yaşamlarını sürdürdüğünü dile getirdi.
Türkiye'de caretta caretta ile yeşil deniz kaplumbağası türünün görüldüğünü aktaran Tezcan, "Bizim kumsalımızın da dahil olduğu Doğu Akdeniz'de, anaç deniz kaplumbağalarının yumurtalarını bıraktıkları pek çok kumsal bulunuyor. Kumsal alanlarının geniş dağılımının olması onların buraları tercih etmesinin önemli bir faktörü. Bu alanlarda yıllardır birçok üniversite, araştırmacı, sivil toplum kuruluşları koruma ve izleme çalışmaları yürütüyor." diye konuştu.
Enstitü sahilinin bölge açısından önemine değinen Tezcan, şu değerlendirmede bulundu:
"Diğer sahil bölgeleriyle karşılaştırdığımızda burası görece korunaklı ve müdahale edebildiğimiz alan. Kaplumbağalar yumurtlama için kıyıya çıktığında ışıktan etkilenebiliyor. İnsan yoğunluğu ve ses onlar için dezavantaj oluşturuyor. Biz mayıs ayından ekim ayı sonuna kadar burayı kaplumbağaların yumurtlama ve hareket aktivitesine göre organize ediyoruz. Deniz kaplumbağalarının korunması oldukça önemli. Deniz kaplumbağaları geç olgunlaşıyor. Ergin birey olup yumurtlamaya başlaması 15-20 yılı alıyor. Her nerede olurlarsa olsunlar ilk doğdukları kumsala gelip yumurtalarını oraya bırakmak istiyorlar. Bu nedenle sürdürülebilir bir bakış açısına sahip olmalıyız. Kıyı alanlarının tahribatı, kentleşme ve çöp ciddi problem. Ayrıca hayalet ağ dediğimiz, denize bırakılan ama kullanılmayan ağlardan deniz kaplumbağaları zarar görebiliyor."
Enstitünün Bilimsel Proje Uzmanı Gülşah Can Kaya Delen de bu yıl deniz kaplumbağalarına yönelik enstitüde önemli çalışmalar yaptıklarını vurguladı.
Salgın döneminde insanların sahilleri daha az kullandığını belirten Kaya, "Bu nedenle 2020'de 1899 yavrumuz denize ulaştı. Bu yıl sayının kat kat artmasını bekliyoruz. Sahili kullananlar üreme alanlarına şezlong, çadır ve şemsiyelerini bırakmamalı. Deniz çöpleriyle ilgili sıkıntılar var. Maalesef çöplerimizi kontrol edemiyoruz. Çöplerimizi, atıklarımızı geri dönüşüm kutularına atarsak bu canlıların olumsuz etkilenmesini engellemiş olacağız." ifadesini kullandı.
– Samandağ sahilinde anaç kaplumbağalar yumurta bırakmaya başladı
Hatay'ın Samandağ ilçesinde, 14 kilometrelik sahile yeşil deniz kaplumbağaları ve caretta carettalar yumurtalarını bırakmaya başladı.
Kaplumbağaların gece başlayıp, gün aydınlanıncaya kadar süren yumurtlamaları, çeşitli üniversitelerden gönüllü öğrenciler tarafından da izleniyor.
Samandağ Çevre Koruma ve Turizm Derneği Başkanı Mişel Atik yaklaşık 14 kilometre uzunluğu ile dünyanın sayılı sahilleri arasında yer alan Samandağ'ın, caretta caretta ve yeşil deniz kaplumbağaların önemli yumurtalama alanlarından biri olduğunu belirtti.
Yeşil deniz kaplumbağalarının Samandağ sahilini daha çok tercih ettiğini aktaran Atik, şöyle devam etti:
"Nesli birinci derece tehdit altında bulunan caretta carettalar, yeşil deniz kaplumbağalarına göre daha az geliyorlar buraya ama Türkiye çapında baktığımızda caretta carettalar çok daha büyük bir popülasyon gösteriyor. Dernek olarak çalışmaya başladığımız ilk yıllarda 60-150 yuva sayısı olan yeşil deniz kaplumbağaları yıllar içerisinde 1500 civarında sayıya ulaştı. Düşünün ki yüzbinlerce yavru denizle buluşuyor. Bu yıl yuva sayısı gayet güzel çünkü yumurtlamaya erken başladılar. Şu ana kadar 150 civarında yuvamız var. Yoğun bir şekilde gelmeye devam edecekler."
Atik, yaklaşık 40-45 günlük kuluçka süresinden sonra yavruların yuvalarından çıkarak denizle buluşacağını kaydetti.
Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Biyoloji Bölümü Yüksek Lisans öğrencisi Selma Kırbeci de 5 yıldır deniz kaplumbağalarını izleme ve koruma çalışmalarına gönüllü olarak katıldığını belirterek, şunları söyledi:
"Benim bulunduğum 5 yıl içerisinde en erken yuvalama sezonuna başladık. 15 Mayıs'ta ilk yuvamızı tespit ettik. 100'ün üzerinde yuvamız mevcut. Artan bir trend var. Daha önceki yıllarda yuva sayılarını takip ettiğimizde bu sene artış olacağını beklemekteyiz. Deniz kaplumbağaları ve yuvalarını korumaya yönelik bölgede vatandaşları ve balıkçıları da bilinçlendiriyoruz."
