ANKARA (AA) – Fetullahçı Terör Örgütü’nün (FETÖ) askeri darbe girişimine tepki gösteren çok sayıda ülkeden hükümete destek mesajları geldi.
BM Genel Sekreteri Ban Ki-mun, Türkiye’deki darbe girişimiyle ilgili olarak, askeri müdahalenin kabul edilemez olduğunu vurguladı.
BM Genel Sekreter Sözcülüğü’nden yapılan açıklamada “BM Genel Sekreteri, askeri müdahalenin kabul edilemez olduğunu vurguluyor. Demokrasi ilkelerine uyum içerisinde, sivil kanun ve anayasal düzenin hızlı ve barışçıl şekilde sağlanması önemli olacaktır.” ifadelerine yer verildi. Açıklamada, BM Genel Sekreteri’nin sükunet, şiddetten uzak durma ve itidal ricasında bulunduğu bildirildi.
NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg yaptığı yazılı açıklamada, Türkiye’nin demokratik kurumları ile anayasasına tam saygı gösterilmesi çağrısı yaptı. Türkiye’deki olayları yakından ve endişeyle izlediğini belirten Stoltenberg, “İtidal, sükunet ve Türkiye’nin demokratik kurumları ile anayasasına tam saygı gösterilmesi çağrısında bulunuyorum. Türkiye değerli bir NATO müttefikidir.” dedi.
– AB liderlerinden ortak açıklama
Avrupa Birliği (AB) liderleri ortak açıklamayla, Türkiye’de anayasal düzene hızlı bir şekilde dönülmesi çağrısı yaptı.
AB Konseyi Başkanı Donald Tusk, AB Komisyonu Başkanı Jean-Claude Juncker ve AB Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Federica Mogherini’nin, AB ülkeleri adına yaptığı ortak açıklamada, “Türkiye, AB için önemli bir ortak. AB, demokratik yollarla seçilmiş hükümeti, ülkenin kurumlarını ve hukuk kaidesini tam olarak destekliyor. Türkiye’de anayasal düzene hızlı bir şekilde dönülmesi çağrısı yapıyoruz. Gelişmeleri yakından izlemeyi sürdüreceğiz.” ifadelerine yer verildi.
AB ülkelerinin dışişleri bakanları, Türkiye’nin demokratik kurumlarına desteklerini bildirdi. AB dışişleri bakanları, konuya ilişkin Moğolistan’ın başkenti Ulanbator’daki Asya-Avrupa Toplantısı (ASEM) Zirvesi sırasında FETÖ/PDY’nin İstanbul ve Ankara’daki darbe girişimine ilişkin olağanüstü toplantı düzenledi. AB Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Federica Mogherini, konuya dair açıklamasında bakanların, Türkiye’nin demokratik kurumlarına desteklerini ifade ettiğini ve bu kurumlara karşı kullanılan şiddeti kınadıklarını belirtti.
AB Komisyonu Başkanı Jean-Claude Juncker, Türkiye’nin AB için kilit öneme sahip bir üye olduğunu belirterek, “AB demokratik bir şekilde seçilen hükumeti, ülkenin kurumlarını ve hukukun üstünlüğünü destekliyor.” dedi. Juncker, Twitter hesabından yaptığı açıklamada, Türkiye’de anayasal düzene süratle dönülmesi çağrısı yaptı. Juncker, “28 AB üye devletleriyle koordine içinde gelişmeleri yakından takip ediyoruz. Türkiye, AB için kilit öneme sahip bir üyedir. AB demokratik bir şekilde seçilen hükümeti, ülkenin kurumlarını ve hukukun üstünlüğünü destekliyor.” ifadelerine yer verdi.
– ABD’den hükümete destek
ABD Dışişleri Bakanı John Kerry, Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu’na ABD’nin, Türkiye’nin demokratik yollarla seçilmiş sivil hükümetine ve demokratik kurumlarına mutlak destek sunduğunu ilettiğini bildirdi. Kerry, yazılı açıklamasında, Çavuşoğlu ile Türkiye’deki gelişmelere ilişkin bir telefon görüşmesi yaptığını belirtti. Türkiye’deki şu anki “akışkan durumu” izlediklerini ifade eden Kerry, “Dışişleri Bakanı Çavuşoğlu ile bu akşam bir görüşme gerçekleştirdim ve ABD’nin, Türkiye’nin demokratik yollarla seçilmiş, sivil hükümetine ve demokratik kurumlarına mutlak destek sunduğunu ilettim.” açıklamasında bulundu. Kerry, Türkiye genelindeki tüm taraflara diplomatik misyonlar, personel ve sivillerin güvenliğinin sağlanması yönünde çağrı yaptı.
– “Demokratik düzene saygı duyulmalı”
Almanya hükümeti, İstanbul ve Ankara’daki darbe girişimine tepki gösterdi. Başbakan Angela Merkel’in sözcüsü Steffen Seibert yaptığı açıklamada, “Türkiye’de demokratik düzene saygı duyulmalı. İnsanların hayatını korumak için her şey yapılmalı.” dedi.
Almanya’nın, Türkiye’de seçimle iş başına gelmiş hükümeti desteklediğini vurgulayan Seibert, Başbakan Merkel’in gelişmelerle ilgili Başbakan Yardımcısı Sigmar Gabriel, Dışişleri Bakanı Frank-Walter Steinmeier ve yakın ekibiyle sürekli temas içerisinde olduğunu kaydetti. Merkel’e Moğolistan ziyaretinde eşlik eden Seibert, açıklamasını Twitter üzerinden yaptı.
– İran
İran Dışişleri Bakanı Muhammed Cevad Zarif, Türk halkının darbe girişimine karşı duruşu ile ilgili “cesurca” değerlendirmesinde bulundu ve övdü. İran Dışişleri Bakanı Zarif, Twitter hesabından yaptığı açıklamada, “Türk halkının demokrasi ve seçilmiş hükümetini cesurca savunması bölgede darbelere yer olmadığının ve teşebbüslerin de başarısızlığa mahkûm olduğunun kanıtıdır.” ifadelerini kullandı.
Zarif, Türkiye’deki birlik ve sağduyunun korunması çağrısında da bulundu.
– Gürcistan
Gürcistan Cumhurbaşkanı Giorgi Margvelaşvili ve Başbakanı Giorgi Kvirikaşvili, Türkiye’de demokratik yollarla seçilen hükümetin göreve devam etmesinin son derece önemli olduğunu belirterek, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ı ve Türk hükümetini desteklediklerini vurguladı. Margvelaşvili açıklamasında “Öncelikle Türkiye’de demokratik yollarla seçilen hükümete destek verdiğimizi ifade etmek istiyorum. Şahsi olarak Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ı desteklediğimi ifade etmek istiyorum.” dedi. Margvelaşvili, dost ve komşu Türkiye’deki gerginliğin kısa süre içinde sona ereceğinden ve hayatın normale döneceğinden emin olduğunu vurguladı.
Başbakan Kvirikaşvili de açıklamasında, şunları kaydetti:
“Askeri darbe girişimleri tüm demokratik ülkeler için kesinlikle kabul edilemez. Dost ve stratejik ortağımız Türkiye’de demokratik yollarla seçilen bir hükümetin göreve devam etmesi ve ülkede istikrarın olması bizim için son derece önemli.”
– Somali
Somali Cumhurbaşkanı Hasan Şeyh Mahmud, İstanbul ve Ankara’daki darbe girişimini kınayarak, Türk halkının seçtiği demokrasi yolunun darbe girişimiyle değiştirilmeye çalışılmasının kabul edilemez olduğunu belirtti.
Somali Cumhurbaşkanlığından yapılan yazılı açıklamada Mahmud, Somali halkının Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ı sonuna kadar desteklediğini bildirdi.
Türkiye’yi dünyadaki en etkili ülkelerden biri olarak nitelendiren Mahmud, ülkede anayasal düzene ve demokratik yasalara saygı duyulması çağrısında bulundu. Mahmud, darbe girişiminin geri püskürtülmesinden duydukları memnuniyeti ifade ederek, şunları kaydetti:
“İstanbul ve Ankara’daki darbe girişimini kınıyorum. Türk halkının seçtiği demokrasi yolunun darbe girişimiyle değiştirilmeye çalışılması kabul edilemez. Türkiye’de barış, huzur ve birlik ortamının devam etmesini diliyoruz. Türk halkının yanındayız.”
– Ukrayna
Ukrayna Devlet Başkanı Petro Poroşenko da Türkiye’de yapılan darbe girişimine tepki göstererek, Ukrayna’nın, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ı ve Türk hükümetini desteklediğini bildirdi. Poroşenko, Twitter hesabından yaptığı paylaşımda, “Demokrasinin temel prensiplerine saygı gösterilmelidir. Ukrayna demokratik olarak seçilen Türkiye’nin Cumhurbaşkanını ve hükümetini destekliyor.” ifadelerine yer verdi.
– Fas
Fas Dışişleri Bakanlığından yapılan açıklamada, Türkiye’nin anayasal düzenine karşı yapılan darbe girişiminin kabul edilemez olduğunu belirtildi. Açıklamada, “Fas, kardeş ve Müslüman ülke Türkiye ile her zaman dayanışma içerisinde olacaktır.” ifadelerine yer verildi. Açıklamada, Türkiye’deki anayasal düzeni koruma çağrısı yapıldı.
Fas Teçhizat ve Lojistik Bakanı Abdülaziz Rabbah, İstanbul ve Ankara’daki askeri darbe girişimine ilişkin, Türkiye halkının, demokrasinin ve hükümetin yanında yer alarak vatanına sahip çıktığını belirtti. Facebook hesabından paylaştığı mesajda askeri darbe girişimini kınayan Rabbah, şunları ifade etti:
“Türkiye halkı, demokrasinin ve hükümetin yanında yer alarak vatanına sahip çıktı. Darbeciler büyük hayal kırıklığı yaşadı. Halk, liderlerine sahip çıktığı zaman mucizeler meydana getirerek ülkenin istikrarını ve güvenliğini sağlayabiliyor. Allah’ım ümmetimizi, vatanımızı ve yurdumuzu koru.”
Fas’ta İstikbal Partisi, darbe girişimini kınandı ve seçilmiş hükümetin yanında olduklarını bildirdi. Partiden yapılan açıklamada, “Seçilmiş iradeye karşı yapılan bu darbe girişiminin terör eylemlerinden bir farkı yoktur. Kardeş ülke Türkiye’deki gelişmeleri büyük endişe içinde takip ediyoruz. Demokrasiyi ve ülkenin istikrarını hedef alan bu pervasız çaba ülkenin ilerlemesine karşı vurulmuş bir darbedir.” değerlendirmesinde bulunuldu. Darbe girişiminin başarıya ulaşmadığı, bu çağda artık darbecilere ve darbelere yer olmadığı vurgulanan açıklamada İstiklal Partisi’nin her zaman seçilmiş iradenin yanında olacağı belirtildi.
– Katar Emiri Temim’den Erdoğan’a telefon
Katar Emiri Şeyh Temim bin Hamad Al Sani, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ı telefonla arayarak, Katar’ın, anayasal meşruiyetin korunması, hukukun uygulanması, güvenlik ve istikrarın muhafazası için alınacak her türlü önlemde Türkiye’nin yanında olduğunu dile getirdi.
Katar Dışişleri Bakanı Şeyh Muhammed bin Abdurrahman Al Sani, Türk mevkidaşı Çavuşoğlu ile telefonda yaptığı görüşmede Katar yönetiminin Türkiye’ye desteklerini iletti. Katar Dışişleri Bakanı, ülkesinin Türkiye’deki darbe girişiminin ardından meşru Türk hükümetinin güvenlik ve istikrarın korunması için gerçekleştirdiği tüm yasal icraatlarında Türkiye Cumhuriyeti ile dayanışma içinde olduğunu dile getirdi.
– Bosna Hersek
Bosna Hersek Devlet Başkanlığı Konseyi Başkanı Bakir İzetbegovic, İstanbul ve Ankara’daki darbe girişimine ilişkin, “Ordunun görevi devletini korumaktır, başka bir şey değil. Ordunun kontrolü eline alma hakkı yoktur.” dedi.
“Yaşananlar, Türkiye’nin kalkınmasına ve demokrasi yolunun engellemesine karşı tehdittir.” ifadesini kullanan İzetbegovic “Kardeşim Recep Tayyip Erdoğan ve Türk halkına, Bosna Hersek’in güçlü bir desteğine sahip olduklarını söylemek istiyorum.” diye konuştu. Tek yolun, halkın yaşananlara tepki göstermesi olduğunu vurgulayan İzetbegovic, “Bu kişiler, halkın ne istediğini, ne hissettiğini görmelidir. Ordunun görevi devletini korumaktır, başka bir şey değil. Ordunun kontrolü eline alma hakkı yoktur. Hiçbir ülkede, askerin kontrolü kendi eline alması iyi sonuçlanmamıştır. Kışlaya dönsünler ve sivil hükümete itaat etsinler.” ifadelerini kullandı.
– Tunus
Tunus Nahda Hareketi Lideri Raşid el-Gannuşi, İstanbul ve Ankara’da FETÖ’den darbe girişimini kınadı. Nahda Hareketi’nin resmi internet sayfasından Gannuşi imzasıyla yayınlayan yazılı açıklamada, “Nahda Hareketi Türkiye’de ordudan bir kanadın Türk halkının iradesi ve demokratik anayasal kurumların ihlaline yönelik isyan hareketini reddedip kınamaktadır.” ifadesi kullanıldı. Gannuşi, darbe girişiminin karşısında durulduğunu ve demokratik yasallığın yanında yer alan Türk halkı ve sivil güçlerle dayanışma halinde olunduğunu vurguladı. Dik duran ve darbeye boyun eğmeyen Türk halkını ve güvenlik güçlerini kutlayan Gannuşi, Tunus ve tüm Arap dünyasındaki siyasi güçlerden, Türkiye’deki tehlikeli darbe girişimini kınamalarını istedi.
– Pakistan
Pakistan’ın Başbakanı Navaz Şerif, FETÖ’nün İstanbul ve Ankara’daki darbe girişimini kınadı. Şerif’in ofisinden yapılan yazılı açıklamada, Pakistan halkı ve hükümetinin en büyük dileğinin Türkiye’de huzurun en kısa zamanda tesis edilmesi olduğu belirtilerek, şöyle denildi:
“Pakistan, Türkiye halkı ve hükümeti ile dayanışma içerisindedir. Türkiye’deki halkın iradesi ile oluşan demokratik sistemi ve demokratik yollardan seçilmiş liderliğini destekliyoruz. Pakistan, demokrasi ve hukukun üstünlüğünü yıkma girişimini kınamaktadır. Pakistan halkı ve hükümeti, Türkiye’de huzurun en kısa zamanda tesis edileceğini ümit etmektedir.”
– Baltık ülkeleri
Baltık ülkeleri Litvanya, Letonya ve Estonya, FETÖ’nün darbe girişiminin ardından Türkiye’de seçilmiş hükümeti desteklediklerini bildirdi.
Litvanya Dışişleri Bakanı Linas Linkevicius, Twitter hesabından darbe yapanları kınayarak, “Türkiye’de darbe girişiminde bulunanlar, demokrasi temelini harabeye döndürüyor. Bizim seçilmiş hükümeti desteklememiz gerekir.” ifadelerini kullandı.
Letonya Dışişleri Bakanı Edgars Rinkevics de Ankara ve İstanbul’da yaşanan olayları kınadığını ifade ettiği Twitter hesabından, “Türkiye’den gelen haberler rahatsız edici. Yaşananlar, insan hakları ve demokrasiye aykırı. Hukuk devletine saygı gerekir.” değerlendirmesinde bulundu.
Estonya Cumhurbaşkanı Toomas Hendrik Ilves de Twitter hesabından, “Türkiye’den gelen haberlerden endişeliyiz. Demokrasi, insan hakları ve hukuka saygı duyulmalı.” yorumunu yaptı.
– “Türkiye’de yaşanan olaylar bizi ciddi şekilde tedirgin etti ve sarstı”
Türkiye’nin Washington Büyükelçiliği, FETÖ’nün darbe girişimini sert şekilde kınadı. Büyükelçilikten yapılan yazılı açıklamada, şu ifadelere yer verildi:
“Türkiye’de yaşanmakta olan durum, demokratik olarak seçilmiş hükümeti alaşağı etmek için yapılmış bir darbe girişimidir. Girişim, Türk milletinin birlik ve dayanışması ile engellenmiştir. Cumhurbaşkanımız ve hükümetimiz görevinin başındadır. Türk Silahlı Kuvvetleri bütünüyle darbe girişiminin içinde yer almamıştır. Silahlı Kuvvetler içindeki bir yapı tarafından yapılan darbe girişimi milletimiz tarafından hak ettiği karşılığı görmüştür.”
– Hamas’tan kınama
Hamas’tan yapılan yazılı açıklamada, “demokrasiye yapılmış bir saldırı” olarak nitelendirilen darbenin başarıyla püskürtülmesinden ötürü Türk halkı ve yönetimi kutlandı. Açıklamada, “Hamas, yüce Türk halkını, onun seçimle iş başına gelmiş yönetimini ve Cumhurbaşkanı Erdoğan’ı, siyasi partilerini, güvenlik güçlerini ve ordusunu kazandıkları zaferden ötürü kutlamaktadır.” ifadesine yer verildi. Açıklamada ayrıca, Türkiye’nin Filistin halkına ve onun haklı davasına destek olduğu ve Gazze’deki ambargoyu kaldırmak için çalıştığı hatırlatıldı.
– Azerbaycan
Azerbaycan Dışişleri Bakanlığı, FETÖ’nun darbe girişimine karşı Türk halkı ve devletine destek açıklaması yayımladı.
Bakanlığın açıklamasında, yaşananlar, Türk halkının demokratik yolla seçtiği hükümete karşı bir grubun darbe girişimi olarak nitelendirildi. Türk milleti ve devletinin birlik göstererek bu girişime karşı çıktığının belirtildiği açıklamada, “Türkiye’de yaşanan olaylar bizi ciddi şekilde tedirgin etti ve sarstı. Kardeş Türk halkı ve devletinin yanında olduğumuzu beyan ediyor, durumun yakın zamanda sabitleşeceğine ve normalleşeceğine emin olduğumuzu belirtiyoruz.” ifadelerine yer verildi.
Eski Tunus Cumhurbaşkanı Muhammed Munsif el-Merzuki, FETÖ’nün İstanbul ve Ankara’daki darbe girişimini kınadığını bildirdi. Merzuki, Facebook hesabından yaptığı açıklamada, “(Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah) Sisi’nin Mısır’da yaptığını, Türkiye’de yapmak isteyen bir avuç darbeciyi en şiddetli şekilde kınıyoruz.” ifadesini kullandı.
Türkiye ile büyük bir dayanışma içinde olduğunu belirten Merzuki, Türk halkı, Cumhurbaşkanı Erdoğan ve meşru hükümeti sonsuz desteklediğini vurguladı. Merzuki, şunları kaydetti:
“Bugün Türkiye, kalkınma, vatan özgürlüğü, halkın egemenliği, kimlik, teyakkuzda olmak, Gazze’ye sonuna kadar destek ve 3 milyon Suriyeliye kucak açmak demektir. Türkiye başa kakmak, böbürlenmek ya da emperyalist arka planları olmaksızın, ümmetimizin ve halkımızın dostudur. Türkiye en zor şartlarda bizim yanımızda durdu, bizler de onun yanında duralım. Çünkü bizler yalnızca haklı davaların yanında dururuz.”
– İngiltere
İngiltere Dışişleri Bakanı Boris Jonhson Twitter hesabından yaptığı açıklamada, mevkidaşı Bakan Mevlüt Çavuşoğlu ile görüştüğünü belirterek, görüşmede, İngiltere’nin Türkiye’de demokratik yollardan seçilmiş hükümet ve kurumları desteklediğinin altını çizdiğini kaydetti.
