CEZAYİR (AA) – İYAD EN-NABLUSİ – Cezayir, Anayasa değişikliği referandumu için gün sayarken, ülkedeki İslami eğilimli partiler, Cezayir kimliğinin zarar görmesi endişesiyle hazırlanan taslağa karşı çıkıyor.
Bu kapsamda İslami eğilimli partilerden Nahda Hareketi, cuma günü yaptıkları açıklamada, hazırlanan Anayasa taslağına, çoğunluğun görüşünü yansıtmadığı, azınlığın tercihini temsil ettiği ve üzerinde uzlaşılmadığı gerekçesiyle hayır oyu vereceklerini duyurdu.
Adalet ve Kalkınma Cephesi de aynı gün, taslağı reddetme kararı aldıklarını açıkladı. Parti Başkanı Abdullah Caballah, laiklerin hazırladığını belirttiği taslağın dışlayıcı bir yapısının olduğunu ifade etti.
Ülkedeki en büyük İslami eğilimli parti Barış Toplumu Hareketi de 28 Eylül'de aynı sebeplerle taslak aleyhinde oy kullanma kararı aldı.
Parti Başkanı Abdurrezzak Mukri seçmenlerine "Sandıklara gidin ve kimliğinize zarar veren bu girişime hayır deyin. Hayır oyu vermek, laik kesimi reddetmek olacak." şekilde çağrıda bulundu.
– Anayasa taslağının tepki çeken maddeleri
İslami eğilimli partiler Anayasa değişiklik taslağındaki 51. maddenin 3. bendine eleştiriler yöneltiyor. "Devlet, camiyi herhangi bir siyasi veya ideolojik etkiden korur." ifadesinin yer aldığı söz konusu bendin, imamı faiz ve adalet gibi fıkhi konularda konuşmaktan men edebileceği öne sürülüyor.
Taslakta "Devlet, eğitim kurumlarının tarafsızlığını sağlamaya, onları herhangi bir siyasi veya ideolojik etkiden korumaya çalışır." şeklindeki 65. maddenin 4. bendi de eleştirilerin hedefinde. Partiler, bu bendin eğitim sistemini tarafsız ve kimliksiz kıldığını, bunun da kabul edilemeyeceğini, çünkü okulların siyaset konusunda tarafsız olabileceğini ancak ulus kimliği ve değerleri konusunda aynı tavır içine giremeyeceğini ifade ediyor.
"Aile devlet tarafından korunur." içerikli 71. maddenin ilk bendi de, toplumun aileyi koruma konusundaki rolünün işlevsiz hale getirilmeye çalışıldığı suçlamasıyla tepki görüyor.
Anayasa taslağı ayrıca, İslam hukukunun bir mevzuat kaynağı olarak kabul edilmesine ilişkin açık bir metin içermeyişi nedeniyle de eleştiriyorlar.
– Taslakta ibadet özgürlüğü, ulusal birlik ve dil konusunda belirsizlik var
Cezayir Müslüman Alimler Birliği de referanduma götürülecek Anayasa taslağının bazı maddeleri konusunda çekinceleri bulunduğunu duyurdu.
Birlikten yapılan açıklamada, "Taslaktaki bazı maddeler, ulusal kimliğe ve İslam'ın konumuna zarar veren mayınlara benziyor." denildi.
Taslakta ibadet özgürlüğü, ulusal birlik ve dil konusunda da bir belirsizliğin hakim olduğu kaydedilen açıklamada, bu maddelerin ülkenin geleceğini tehdit ettiği, Anayasalarda özellikle dil konusunda tevile yer bırakmayan kesin ve net ifadelerin olması gerektiği vurgulandı.
Açıklamada ayrıca, Cumhurbaşkanı Abdulmecid Tebbun'a bu "mayın etkili" maddeler konusunda harekete geçme çağrısında bulunuldu.
– Cumhurbaşkanı taslak konusunda ısrarcı
İslami eğilimli partilerin açıklamaları ve Müslüman Alimler Birliği'nin çağrısına rağmen Cumhurbaşkanı Tebbun'un, Anayasa taslağının, "modern devlet inşa etmenin gerektirdikleri kapsamında olduğunu ve insanların gerçek demokrasiyi uygulamak için ihtiyaç duyduklarını karşıladığını" belirtiyor.
Tebbun taslak hakkında yayınladığı mektupta, yeni Anayasada ulusal kimliğe zarar verilmeyeceğini taahhüt etti.
– İslami eğilimli partilerin tepkisi bekleniyordu
Konuyla ilgili AA muhabirine değerlendirmelerde bulunan Cezayirli gazeteci Abdulhamid Osman, İslami eğilimli partilerin taslağa ilişkin tutumlarının, ideolojik arka planları ve Anayasa konusundaki siyasi talepleri doğrultusunda beklenen bir şey olduğunu söyledi.
Üç siyasi partinin taslak konusunda birçok çekincesi bulunduğunu aktaran Osman, bunlardan en çok dikkat çekenin, "taslaktaki batılı laik yönelimlere ilişkin çekinceler" olduğunu ifade etti.
Osman, İslam'ın, özgürlük adına diğer dinlerle aynı seviyede tutulmasını, camilerin diğer dinlerin ibadet yerleriyle bir görülmesini reddeden bu partilerin, Anayasa taslağını, "laik azınlığın nüfuzunu güçlendirme", "küreselleşme baskılarından etkilenerek Birleşmiş Milletler yönlendirmelerine boyun eğme" şeklinde değerlendirdiğini belirtti.
– Yeni Anayasa köklü değişimler de içeriyor
Hazırlanan yeni Anayasa taslağı önemli değişiklikler de içeriyor. Cumhurbaşkanlığı ve milletvekilliği için art arda veya ayrı zamanlarda iki dönemden fazla aday olma imkanını ortadan kaldıran değişiklik, taslağın en önemli maddeleri arasında öne çıkıyor.
Yeni taslağa göre Cumhurbaşkanı'nın hükümeti kurmak için görev verdiği Başbakan'ın, Meclis'in üçte ikisinin onayını alması gerekiyor. Önceki Anayasa'ya göre, Cumhurbaşkanı, Meclis'teki en büyük partiyi dikkate almadan dışarıdan bir ismi Başbakan olarak tayin etme hakkına sahipti.
Yeni Anayasa taslağında Cezayir ordusuna önceki Anayasa'nın aksine, Birleşmiş Milletler, Afrika Birliği ve Arap Birliği gibi uluslararası kuruluşların barış misyonlarına katılma imkanı tanınıyor.
Ülkede önceden uluslararası anlaşmaların incelenmesi, seçim sonuçlarının teyidi ve çıkartılan yasaların Anayasa'ya uygunluğunun tespiti gibi görevleri haiz Anayasa Konseyi'nin yerine bir Anayasa Mahkemesi'nin kurulması da yeni Anayasa taslağında kararlaştırıldı.
Cezayir Parlamentosu, Anayasa değişikliği referandumunun Cezayir Bağımsızlık Savaşı'nın yıl dönümü olan 1 Kasım'da yapılmasını onaylamıştı.
Muhalefet grupları ise Anayasa değişiklik taslağının Meclis'te yeteri kadar tartışılmadığı gerekçesiyle taslağın oylama oturumunu boykot etmişti.
