HOUSTON (AA) – ÖVÜNÇ KUTLU – Dünyanın en büyük enerji konferanslarından IHS Markit CERAWeek'e bu yıl, küresel petrol piyasasındaki yeni yatırım ihtiyacı damgasını vurdu.
Bu yıl 37'ncisi düzenlenen CERAWeek 2018, geçen hafta 30 farkı ülkeden yaklaşık 6 bin devlet yetkilisi, yönetici, iş adamı, yatırımcı ve uzmanın katılımıyla ABD'nin enerji merkezi olarak bilinen Teksas eyaletinin Houston kentinde gerçekleştirildi.
Geçen yılki CERAWeek konferanslarının aksine bu yıl şirket yöneticilerinin ve yatırımcıların yüzü gülerken, özellikle ABD'li kaya petrolü üreticilerinin piyasada kısa dönemli yatırımlar sayesinde çabuk sonuçlara ve hızlı üretime odaklanması dikkati çekti.
ABD'nin hızla artan kaya petrolü üretimi ülkede “ikinci bir kaya petrolü devriminin yaşandığı ” şeklinde değerlendirilirken, ülkenin ham petrol üretimi de geçen ay günde 10 milyon varilin üzerine çıktı. Böylece ABD, dünyanın en büyük ham petrol üreticisi Suudi Arabistan'ı geride bıraktı.
Buna karşın, petrol fiyatlarının 2015-2016 yıllarında düşük kalması şirketlerin finansman durumunu oldukça zorladı ve özellikle uzun dönemli yatırımları olumsuz etkiledi.
Her ne kadar ABD'nin kaya petrolü şu anda piyasada OPEC ve Rusya'nın pazar paylarının bir kısmını ele geçirse de küresel anlamda sektörde hala uzun dönemli yatırımlara ve derin deniz sondaj arama ve üretim faaliyetlerine ihtiyaç duyuluyor.
– Nasser'den petrolde yatırım ihtiyacına vurgu
Suudi Arabistan milli petrol şirketi Aramco'nun Başkanı ve Üst Yöneticisi Amin Nasser'in, geçen hafta konferansta yaptığı konuşmada, petrol sektörünün 25 yılda 20 trilyon dolara ihtiyacı olduğunu vurgulaması, petrolde yatırım açığına dikkati çekti.
Nasser, 2015-2016 yıllarında piyasada 1 trilyon dolarlık kaybın söz konusu olduğuna işaret ederek, küresel petrol endüstrisinin gelecek 5 yılda günlük ortalama 20 milyon varil yeni üretim kapasitesine ihtiyaç duyduğunu bildirdi.
Uluslararası Enerji Ajansı İcra Direktörü Fatih Birol da konferansta, 2015-2016 döneminde küresel petrol endüstrisinde yatırımların azaldığını, geçen yıl sabit kaldığını belirterek, yatırımların bu yıl yüzde 6 artmasının beklendiğini ifade etti.
“Yeterince yatırım görüyor muyuz? ” diye soran Birol, kendi sorusuna “Kesinlikle hayır. ” yanıtını verdi.
Birol, geçen yılki CERAWeek'te de yatırımların azlığına dikkati çekerek, “Eğer önemli sayıda petrol projeleri hayata geçirilmezse, petrol fiyatlarının 2020'den başlayarak sert bir şekilde yükselmesi riskiyle karşı karşıyayız. ” uyarısında bulunmuştu.
– OPEC'ten iş birliğinin devamı çağrısı
Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü (OPEC) Genel Sekreteri Muhammed Barkindo da konferansta, petrol piyasasında ve fiyatlarında sürdürülebilirlik için üretici ülkeler arasında iş birliğinin devam etmesi çağrısında bulundu.
Barkindo, OPEC ve kartel dışındaki ülkelerin 2016 yılı sonundaki “İş birliği Deklarasyonu ” anlaşması kapsamında petrol üretim kesintilerini bu yılın sonuna kadar uzattığına işaret ederek, ABD'li kaya petrol üreticileriyle görüştüğünü ve küresel piyasada rekabetçi kalmanın yolları, üretim maliyetini azaltma ve üretim verimliliğini artırma konularında görüş alışverişinde bulunduğunu anlattı.
Daha önce, petrol fiyatlarının düşmeye başladığı 2014 yılının kasım ayında OPEC'in en nüfuzlu üyesi Suudi Arabistan kendisi ve kartel için üretim kesintisi yapmayı reddederken, fiyatların düşmeye devam etmesine izin verip ABD'li kaya petrolü üreticilerini pazar dışına itmeyi hedefledi.
ABD'nin ham petrol üretiminde sert düşüş yaşanmasıyla birlikte, OPEC 8 yıl aradan sonra ilk defa Kasım 2016'da üretim kesintisi yapmayı kabul ederken, kartel dışında bulunan ve dünyanın en büyük ham petrol üreticisi olan Rusya, 2001'den bu yana ilk defa üretim kısıntısına destek verdi.
– Anti-tröst yasalarına aykırı
Barkindo'nun OPEC ile ABD'li kaya petrolü üreticilerinin piyasada savaş halinde olmadığı vurgusu, yatırımcılar tarafından olumlu karşılansa da şirketlerin diyaloğu ABD yasaları açısından risk oluşturuyor.
ABD'li enerji şirketlerinin yabancı hükümetler veya bu hükümetlerin temsilcilerinin yer aldığı kuruluşlarla iş birliği yapması yasa dışı. Bu tür faaliyetler ABD Adalet Bakanlığı ve ABD Federal Ticaret Komisyonu tarafından yakından izleniyor ve ilgililerine sert cezalar veriliyor.
Barkindo, OPEC ile ABD'li kaya petrolü üreticileri arasında herhangi bir iş birliğinin olmadığını, sadece diyalog içinde olduklarını belirtirken aslında anti-tröst yasalarına karşı gelmiyor ancak bu, şirketler açısından söz konusu riski ortadan kaldırmıyor.
Söz konusu riske, konferanstan OPEC ile Rusya arasında 2018'in sonunda süresi dolacak petrol üretim kesintisi anlaşmasının uzatılıp uzatılmayacağı konusunda kesin bir mesaj çıkmayışının da eklenmesi piyasalardaki belirsizliklerin devam etmesine neden oluyor.
– Suudi bakan CERAWeek yerine Londra'da
Ekonomileri büyük ölçüde petrol üretimi ve ihracına bağlı olan Suudi Arabistan ve Rusya'nın petrol bakanlarının bu sene CERAWeek konferansına katılmaması da dikkati çeken ayrı bir gelişme oldu.
Rusya Enerji Bakanı Alexander Novak'ın organizasyona katılmaması nedeniyle Barkindo ile CERAWeek kapsamında yapması beklenen görüşme gerçekleşmezken, Suudi Arabistan Enerji Bakanı Khalid Al-Falih de Veliaht Prens Muhammed bin Selman'a geçen hafta Londra ziyaretinde eşlik etmeyi tercih etti.
Londra ziyareti kapsamında Suudi Arabistan milli petrol şirketi Aramco'nun ilk halka arzı hakkında temaslarda bulunduğu tahmin edilen Al-Falih, bunun ne zaman gerçekleşeceği konusunda yine net bir cevap vermekten kaçındı.
